Sonate nr. 2 in c klein
BWV 526 uitgevoerd door Bernard Winsemius
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Concert voor eenmansorkest
Alle typische elementen van een soloconcert gebald in een nieuw genre
Met het orgel heeft hij de middelen in handen, maar kan de organist ze ook beheersen? Die vraag is pertinent bij Bachs veeleisende orgelsonates, met hun drie volledig autonome stemmen in twee klavieren en pedaal. Deze tweede sonate, die in een van de bronnen als eerste komt, is het model voor nummers 5 en 6: een Allegro opening met afwisselend tutti- en solo-passages, en een fuga tot slot, hier met twee thema’s, het ene klassiek, het andere juist heel verrassend en modern. Bach bewerkte voor deze sonate waarschijnlijk bestaande triosonates, maar die originelen zijn helaas verloren gegaan.
Zes sonates, BWV 525-530
Rond 1727-1730 introduceerde Bach een nieuw orgelgenre: de triosonate. Als kamermuziek was dit type sonate allang een vaste waarde in de barok, met twee melodie-instrumenten en bas, of een solist en klavier, maar nog nooit klonken de drie stemmen op een instrument. Door handige registratie is ook op orgel een klankrijkdom te bereiken, maar dan begint het pas: de zes sonates gelden namelijk als uitzonderlijk moeilijk. Zo stelt Schweitzer dat “wie deze sonates grondig bestudeert, eigenlijk noch in de oude, noch in de moderne orgelliteratuur nog moeilijkheden zal tegenkomen. […] Hij heeft absolute precisie in zijn spel bereikt, de ultieme voorwaarde van de ware orgelkunst; in dit gecompliceerde triospel is zelfs de kleinste onregelmatigheid immers angstwekkend duidelijk te horen.”
Biograaf Forkel noteerde dat Bach de collectie schreef (of herwerkte uit ouder materiaal) voor de studie van Wilhelm Friedemann, die hij “zo opleidde tot de grote organist die hij later werd”. Misschien is die context ook de reden dat hij de Italiaanse concertstijl hier en daar galant kleurt, geïnspireerd door de opera’s in Dresden waar Friedemann blijkbaar een groot fan van was. De sonates bleven lang invloedrijk, onder meer voor de jonge Mendelssohn. Hun kamermuzikale oorsprong niet te na gesproken, is dit op en top klaviermuziek, met een uniek spel tussen beide handen. De bijna eindeloze variatie in vorm maakt de bundel tot een wereld op zich.
- BWV
- 526
- Titel
- Sonate nr. 2 in c klein
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Zes sonates (orgel)
- Jaartal
- 1727-32
- Stad
- Weimar/Leipzig
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 30 januari 2015
-
- Opnamedatum
- 25 juni 2014
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Organist
- Bernard Winsemius
-
- Orgel
- Christian Müller, 1734
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Jan Van den Bossche
-
- Directors of photography
- Sal Kroonenberg, Ruben van den Broeke
-
- Grip
- Antoine Petiet
-
- Muziekproductie, montage en mix
- Holger Schlegel
-
- Beeldmontage
- Dylan Glyn Jones
-
- Kleurcorrectie
- Jef Grosfeld
-
- Productie-assistentie
- Marco Meijdam, Zoë de Wilde
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!