Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ
BWV 649 uitgevoerd door Peter Kofler
Jacobikerk, Uithuizen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Uitzonderlijk licht
Bach laat zich in dit stuk van zijn moderne kant zien
Een exercitie voor één enkele hand? Een incompleet bewaard gebleven werk? Of toch een rare fuga met een veel te lang thema? Als je BWV 649 los zou tegenkomen, vraag je je in de eerste halve minuut af wat voor soort stuk het is. Maar als de tweede partij inzet, vallen de stukjes van de puzzel snel op hun plaats met de koraalmelodie Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ: het gaat om een koraalbewerking! Toch volgt BWV 649 niet het typische stramien van dit soort orkestukken: het muzikale weefsel is in zijn strikte tweestemmigheid uitzonderlijk licht.
Net zoals de andere koraalbewerkingen uit de Schübler-Choräle is ook dit een bewerking van een eerder werk voor een heel andere bezetting. Oorspronkelijk schreef Bach vrijwel dezelfde noten als een aria voor violoncello piccolo en sopraan, als onderdeel van de cantate BWV 6. Waarom juist deze aria in de Schübler-Choräle werd opgenomen weten we niet, maar wat in ieder geval hielp was dat Bach zich in die aria van zijn moderne ‘galante’ kant liet zien: geen complex contrapunt of doorwrochte harmonieën, maar elegante melodieuze eenvoud. Dat was het soort muziek waar in de late jaren 1740 de meeste markt voor was.
De gedrukte Schübler-Choräle waren behalve bij Bach zelf ook bij zijn zonen Wilhelm Friedemann in Halle en Carl Philipp Emanuel in Berlijn te koop. Wie daar toen allemaal een exemplaar kochten is helaas niet bekend. Maar het zou goed kunnen dat BWV 649 destijds al op een van de instrumenten van orgelbouwer Arp Schnitger klonk, bijvoorbeeld dat in Schloß Charlottenburg, of in Hamburg. Bij zijn orgel in Uithuizen duurde het wat langer, maar ook dat is dubbel en dwars goed gekomen.
Schübler-Choräle, BWV 645-650
Ze hebben een nummer en ze hebben een (bij)naam, maar dat betekent toch niet noodzakelijk dat Bach de zes betoverende Schübler-Choräle zelf schreef. Vijf zijn bewerkingen van gekende cantatedelen – en het zesde is dat wellicht ook, uit een verloren werk. Waar sommigen, zoals organist Wolfgang Zerer, niet twijfelen aan de hand van de meester en er een weloverwogen constructie in herkennen, zien andere specialisten een groot gat tussen Bachs eigen, verfijnde transcripties en deze vaak nogal letterlijk op het orgel overgezette werken. Liet de meester deze taak bijvoorbeeld aan zijn zoon Wilhelm Friedemann? Wilde hij zo behalve de meest virtuoze organisten, met Clavier-Übung III, ook spelers op een wat populairder niveau bedienen? Werden deze succesnummers ook in bewerking een bestseller? We weten het niet, maar feit is dat Bach zelf een exemplaar van Schüblers drukwerk bezat, bijzonder interessant door een overvloed aan verbeteringen en veranderingen van een componist in de allerlaatste jaren van zijn leven.
- BWV
- 649
- Titel
- Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Schübler-Choräle (orgel)
- Jaartal
- 1748-49
- Stad
- Leipzig
- Bijzonderheden
- Orgelversie van de aria 'Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ' uit cantate 'Bleib bei uns, denn es will Abend werden'
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 21 april 2022
-
- Opnamedatum
- 18 juli 2019
-
- Locatie
- Jacobikerk, Uithuizen
-
- Organist
- Peter Kofler
-
- Orgel
- Arp Schnitger, ca. 1700
-
- Regie en beeldmontage
- Robin van Erven Dorens
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Onno van der Wal
-
- Licht
- Gregoor van de Kamp
-
- Datahandling
- Stefan Ebels
-
- Interview
- Robin van Erven Dorens, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!