Allein Gott in der Höh sei Ehr

BWV 663 uitgevoerd door Reitze Smits
Lutherse Kerk, Den Haag

Terug

Achter de muziek

Verhaal

Achtergrondvideo's

Credits

Overal symbolen

Bach schildert voor de goede verstaander Jezus' offer, zonder een woord te zeggen

In de Leipziger Choräle beeldt Bach in drie samenhangende maar zeer verschillende stukken de Drie-eenheid uit. Zijn middelste bewerking van de wekelijks gezongen lutherse Gloria-melodie verklankt de Zoon, na de Vader (BWV 662) en vóór de Heilige Geest (BWV 664).

In dit opvallend lange, uitgebalanceerde werk ligt de koraalmelodie niet bovenop, maar in de tenor, traditioneel de plek van Jezus tussen hemel en aarde. De maatsoort is 3/2, net als in tal van koralen in het Orgelbüchlein die ook met de Passie te maken hebben, en zoals bijvoorbeeld het Crucifixus uit de ‘Hohe Messe’. Net voor de herhaling in het midden steekt de cantus firmus (de koraalmelodie) even boven de bovenstemmen uit, waar de tekst spreekt over Jezus’ hemelse heerschappij. Richting het einde komt de muziek na een bloemrijke solo bijna tot stilstand op het woord ‘Not’ (nood), om daarna in rechte lijn naar het stralende slot ‘erbarm dich unser aller’ te ‘zingen’. Hier krijgt de koraalmelodie plots gezelschap van een extra, gefigureerde stem. Het mooiste symbool zijn wellicht de verfijnde versieringen van de melodie, soms opgewekt virtuoos, soms gekweld chromatisch: Jezus’ leven en lijden?

18 Choräle/Leipziger Choräle, BWV 651-668
In de laatste tien jaar van zijn leven verzamelde en vervolmaakte Bach een reeks koraalbewerkingen, vermoedelijk met het plan ze, net als het derde deel van de Clavier-Übung in 1739, in druk te laten verschijnen. Het gaat om een selectie van zijn composities uit veel vroegere jaren, toen hij in Weimar, Arnstadt en Mühlhausen als organist werkzaam was. De verzameling werd bekend onder de noemer 18 Choräle of Leipziger Choräle. Overigens is 18 koralen een misleidende titel. De set bevatte oorspronkelijk 17 stukken. Het achttiende, Vor deinen Thron tret ich (BWV 668), is later aan Bachs manuscript toegevoegd.

BWV: 663
Titel: Allein Gott in der Höh sei Ehr
Instrument: orgel
Genre: orgelwerken
Serie: 18 Choräle (orgel)
Jaartal: 1708-1717/1739-1742
Stad: Weimar/Leipzig
Bijzonderheden: BWV 663a is een vroegere versie van deze koraalbewerking.

Achtergrondvideo's

Organist Reitze Smits

“Het karakter van dit stuk heeft Bach duidelijk omschreven; je komt dat eigenlijk zelden tegen.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

Publicatiedatum

10 oktober 2014
Opnamedatum

28 november 2013
Locatie

Lutherse Kerk, Den Haag
Organist

Reitze Smits
Registrant

Arjan de Vos
Orgel

Johann Heinrich Hartmann Bätz, 1762
Productie

Frank van der Weij
Cameraregie

Jan Van den Bossche
Directors of photography

Jorrit Garretsen, Sal Kroonenberg
Muziekproductie, montage en mix

Holger Schlegel
Beeldmontage

Dylan Glyn Jones
Kleurcorrectie

Jef Grosfeld
Productie-assistentie

Imke Deters, Zoë de Wilde
Interview

Onno van Ameijde

Ontdek