Cellosuite nr. 5 in c klein
BWV 1011 uitgevoerd door Hidemi Suzuki
Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Conversatie
Nooit in de zes suites klinkt de cello eenzamer dan in de Sarabande van de Vijfde
Bach kon een cello laten ronken als een orgel. Daarvan getuigt de Vijfde cellosuite in c klein, de donkerste van de set van Zes cellosuites. De Prelude begint uit de diepte als een orgelvoorspel, culminerend in wat een fuga lijkt te zijn, hoe moeilijk het in de praktijk ook is om een fuga op één cello te spelen. Toch weet Bach hier de suggestie te wekken dat steeds een nieuwe stem inzet, en eerder ingezette stemmen onhoorbaar mee blijven bewegen. Juist deze veelheid aan stemmen en de conversatie die dat oplevert is bij het spelen een inspiratiebron voor cellist Hidemi Suzuki.
Naast de toonsoort c klein is er nog een andere verklaring voor het donkere karakter van de suite: de hoogste snaar a wordt een toon lager gestemd; scordatura. Het geeft de a-snaar (nu g-snaar) een wat troebeler klank en vergemakkelijkt enigszins het spelen van akkoorden. Bovendien wordt het gewicht van de toonsoort bevestigd: de dominant van c klein is g, een toon die nu in twee losse snaren doorklinkt – de cello heeft immers ook een lage g-snaar.
Ook de Vijfde cellosuite heeft de gebruikelijke indeling van een Prelude gevolgd door zes dansen (verdeeld over vijf delen). Op een doorwrochte Allemande en een bronstige Courante volgt een desolate Sarabande. Akkoorden en dubbelgrepen ontbreken hier opeens volledig, de treurende melodie moet voorzien in zijn eigen fundament. Nooit in de zes suites klinkt de cello eenzamer dan hier.
Het Franse karakter van de suite, benadrukt in puntige ritmes, wordt verder bevestigd in het vierde deel, een tweedelige Gavotte. Deze oorspronkelijk uit Frankrijk afkomstige dans in tweedelige maatsoort krijgt hier dankzij talrijke akkoorden op sterke maatdelen een zeer robuust karakter. Ook het gepunteerde ritme van de Gigue doet Frans aan.
Zes cellosuites, BWV 1007-1012
De Zes cellosuites van Johann Sebastian Bach behoren tot het Oude Testament van de celloliteratuur. Elke cellist die de muziek voor zich heeft, voelt meteen hoe vanzelfsprekend de noten rond de snaren van het instrument zijn gedrapeerd. Toch zijn er veel vragen en discussies over deze Suites a Violoncello Solo senza Basso: schreef Bach de muziek wel echt (alleen) voor cello? Wanneer schreef hij deze muziek, aan het hof van Köthen of al eerder? Zelfs het auteurschap wordt soms betwijfeld. Al zijn de claims dat Anna Magdalena Bach, in wier handschrift het enige manuscript is overgeleverd, zélf de auteur zou zijn, bijna niet serieus te nemen.
De suites leggen een route af van eenvoud naar toenemende virtuositeit: van de veelal open snaren van de eerste drie suites, via het meer complexe Es groot van de enigmatische Vierde, naar de donkere Vijfde suite die van de cellist vraagt om de hoogste snaar een toon lager te stemmen. De Zesde suite is het meest uitzonderlijk, want deze vraagt om een instrument met vijf snaren – wellicht de viola pomposa, of anders de cello piccolo.
- BWV
- 1011
- Titel
- Cellosuite nr. 5 in c klein
- Instrument
- cello
- Genre
- kamermuziek
- Serie
- Zes cellosuites
- Jaartal
- tussen 1717 en 1723
- Stad
- Köthen
- Bijzonderheden
- De hoogste snaar van de cello moet in deze suite worden omgestemd van a naar g.
Met steun van
Ammodo
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 23 februari 2018
-
- Opnamedatum
- 25 augustus 2017
-
- Locatie
- Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam
-
- Cellist
- Hidemi Suzuki
-
- Cello
- Andrea Amati, Cremona, ca. 1570?
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Jeroen Simons
-
- Focus pull
- Luc Brefeld
-
- Grip
- Kaspar Burghard
-
- Licht
- Gregoor van de Kamp, Patrick Galvin
-
- Datahandling
- Eline Eestermans
-
- Interview
- Shunske Sato, Onno van Ameijde
-
- Vertaling
- Geert van Bremen, Atsuko Kohashi
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Ammodo
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!