Orkestsuite nr. 4 in D groot
BWV 1069 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Lars Ulrik Mortensen
Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Dansen naar andermans pijpen
Bach maakt - letterlijk - het beste van een set strenge regels
Deze Vierde orkestsuite, een koninklijk stuk, hoor je meestal met trompetten en pauken. Bij ons niet, een bewuste keus van klavecinist en dirigent Lars Ulrik Mortensen: “Al jaren wordt aangenomen dat dit stuk zijn carrière begon zonder trompetten en pauken. De musicoloog Joshua Rifkin schreef erover in 1997. Als je de partituur vergelijkt met andere stukken van Bach, zie je dat de koperblazers elders altijd een grote mate van onafhankelijkheid hebben ten opzichte van de rest; en dat die onafhankelijkheid ontbreekt in deze Vierde orkestsuite. De trompetten zijn hier een aanvulling, een kleurrijke toevoeging, maar niet meer dan dat.”
De eerste versie van deze Orkestsuite in D groot dateert ongetwijfeld al uit Bachs vroege jaren in Weimar of Köthen. Het stuk had blijkbaar een bijzondere plek in Bachs hart, want hij gaf het topzware openingsdeel, de Ouverture, in 1725 een tweede leven als Sinfonia van cantate BWV 110, Unser Mund sei voll Lachens, meteen het moment dat hij de trompetten en pauken toevoegde.
Na het openingsdeel, met de strijkers en de houtblazers tegenover elkaar, nam Bach een verrassende afslag. In plaats van de ‘standaarddansen’ allemande en courante springt hij meteen naar bourrées, een gavotte en menuetten. Het slot is zelfs helemaal geen dans maar een Réjouissance, dat staat voor verblijden.
Orkestsuites, BWV 1066-1069
Hoe verleidelijk ook om van dé Vier orkestsuites te spreken, het kan best dat Bach er nog een, of twee, of tien schreef. Want anders dan de ‘Brandenburgse’ Concerten hangen deze Vier orkestsuites niet samen. Specialisten als Joshua Rifkin beschouwen ze zelfs als bewerkingen uit andere genres. Bach schreef simpelweg representatieve feestmuziek voor de rijke Weimarse en Köthense hoven, gelegenheidsmuziek, die later in Leipzig een nieuw thuis vond in het repertoire van het Collegium Musicum.
Bachs Suites (series gestileerde dansen) ademen de stijl en sfeer van de dansmuziek die Lully schreef aan het hof van Lodewijk de Veertiende. Nu noemen we zoiets een suite, destijds heette het Ouverture, naar het openingsdeel. Als hommage aan de koning begon zo’n opeenvolging van dansen met een statige opening (ouverture) met een opvallend gepunteerd ritme – waarop de koning kon binnenschrijden – gevolgd door een wat sneller, fugatisch middendeel.
Een interessante hypothese over het relatieve gebrek aan suites bij Bach stelt dat hij het genre niet genoeg naar zijn hand kon zetten. Het model kwam rechtstreeks uit het Parijs van Lully en verdroeg eigenlijk geen weerstand. Vooral de pompeuze ouverture – traag-snel-traag, fugatisch middendeel, ‘Franse’ ritmes – is typisch... en misschien te beklemmend voor onze jonge Duitse kapelmeester?
- BWV
- 1069
- Titel
- Ouverture in D groot
- Bijnaam
- Vierde (orkest)suite
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- orkestwerken
- Serie
- Orkestsuites
- Jaartal
- onbekend
- Stad
- Weimar/Köthen?
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 27 april 2018
-
- Opnamedatum
- 15 oktober 2017
-
- Locatie
- Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam
-
- Klavecimbel en leiding
- Lars Ulrik Mortensen
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Emily Deans, Lidewij van der Voort
-
- Viool 2
- Anneke van Haaften, Paulien Kostense, Annabelle Ferdinand
-
- Altviool
- Deirdre Dowling, Femke Huizinga
-
- Cello
- Lucia Swarts, Barbara Kernig
-
- Contrabas
- James Munro
-
- Hobo
- Martin Stadler, Peter Frankenberg, Yongcheon Shin
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Regie
- Lucas van Woerkum
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Jochem Timmerman, Martin Struijf, Thijs Struick
-
- Licht
- Zen Bloot
-
- Regieassistent
- Stijn Berkhouwer
-
- Settechniek
- Dennis van Hoek
-
- Datahandling
- Jesper Blok
-
- Projectmanager NEP
- Peter Ribbens
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Marco Meijdam
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!