Gib dich zufrieden und sei stille
BWV 460 uitgevoerd door Charles Daniels en Menno van Delft
in het Huis Bartolotti, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Hulp is onderweg
Dit lied stond in Bachs tijd bovenaan de spirituele hitparade
Dichter-theoloog Paul Gerhardt (1607-1676) probeerde de gruwelen van de Dertigjarige Oorlog in te zetten voor een geestelijke heropleving. Dat paste in Bachs tijd precies in het straatje paste van de piëtisten. Zijn koraal O Haupt voll Blut und Wunden staat nu bovenaan de spirituele hitparade, maar indertijd werd het lange gedicht Gib dich zufrieden minstens zo vaak gezongen, op vele melodieën. Bach koos er twee voor het Notenbüchlein. De boodschap is rijk én eigenlijk heel praktisch: zelfs al lijkt God veraf – het leven is immers geen pretje – hij biedt uiteindelijk redding, de rustdag komt eraan.
Het Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach
Kort na hun aankomst in Leipzig in 1723 ontpopten Johann Sebastian en Anna Magdalena Bach zich tot een cultureel power couple. Anna Magdalena gaf weliswaar haar succesvolle publieke zangcarrière op, maar daarentegen runde ze samen met haar man een druk muziekbedrijf, naast een groot en groeiend gezin. We hebben minstens twee tastbare sporen van hun huwelijkse relatie in de vorm van twee Notenbüchlein uit 1722 en 1725.
Was het eerste Notenbüchlein nog vooral een soort proef-schriftje met bijvoorbeeld vroege versies van vijf ‘Franse’ suites (en wie weet wat nog, want tweederde van de pagina’s ontbreekt), het tweede gaf Johann Sebastian zijn vrouw duidelijk als cadeau. In netschrift noteerde hij twee Partita’s en verder allerlei muziek naar Anna Magdalena’s eigen keuze, zoals de aria van de Goldbergvariaties, het lied Dir, dir Jehova en ook muziek van componisten als Couperin en Anna Magdalena’s stiefzoon Carl Philipp Emanuel. Samen vormen de Notenbüchlein een bonte mix van aria’s, koralen en suites.
- BWV
- 460
- Titel
- Gib dich zufrieden und sei stille
- Instrument
- tenor
- Genre
- liederen en aria's
- Serie
- Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach
- Jaartal
- 1725
- Stad
- Köthen/Leipzig
Met steun van
Stichting Elise Mathilde Fonds
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Gib dich zufrieden und sei stille
in dem Gotte deines Lebens,
in ihm ruht aller Freuden Fülle,
ohn ihn mühst du dich vergebens;
er ist dein Quell
und deine Sonne,
scheint täglich hell
zu deiner Wonne.
Gib dich zufrieden.
Er ist voll Lichtes, Trost und Gnaden,
ungefärbten treuen Herzens,
wo er steht, tut dir keinen Schaden
auch die Pein des größten Schmerzens.
Kreuz. Angst und Not
kann er bald wenden,
ja, auch den Tod
hat er in Händen.
Gib dich zufrieden.
Wie dirs und andern oft ergehe,
ist ihm wahrlich nicht verborgen,
er sieht und kennet aus der Höhe
der betrübten Herzen Sorgen.
Er zählt den Lauf
der heißen Tränen.
und fasst zuhauf
all unser Sehnen.
Gib dich zufrieden.
Lass dich dein Elend nicht bezwingen
halt an Gott, so wirst du siegen,
ob alle Fluten einhergingen,
dennoch musst du oben liegen;
denn wenn du wirst
so hoch beschweret,
hat Gott, dein Fürst,
dich schon erhöret.
Gib dich zufrieden.
Der allen Vöglein in den Wäldern
ihr beschiednes Körnlein weiset,
der Schaf und Rinder in den Feldern
alle Tage tränkt und speiset;
der wird ja auch
dich eingen füllen
und deinen Bauch
zur Notdurft stillen.
Gib dich zufrieden.
Bleibt gleich die Hülf in etwas lange,
wird sie dennoch endlich kommen,
macht dir das Harren angst und bange,
glaube mir, es ist dein Frommen.
Was langsam schleicht,
fasst man gewisser
und was verzeucht,
ist desto süßer.
Gib dich zufrieden.
Es ist ein Ruhetag verhanden,
da uns unser Gott wird lösen,
er wird uns reißen aus den Banden
dieses Leibs und allem Bösen.
Es wird einmal
der Tod herspringen
und aus der Qual
uns sämtlich bringen
Gib dich zufrieden.
Er wird uns bringen zu den Scharen
der Erwählten und Getreuen,
die hier mit Frieden abgefahren,
sich auch nun im Friede freuen;
da sie im Grund,
der nicht kann brechen,
den ewgen Mund
selbst hören sprechen:
Gib dich zufrieden.
Vertaling
Wees tevreden en blijf stil
in de God van je leven,
in hem rust alle vreugde,
zonder hem zwoeg je tevergeefs;
hij is je bron
en je zon
schijnt elke dag stralend
tot jouw geluk.
Wees tevreden.
Hij is vol licht, troost en genade,
met een onopgesmukt trouw hart,
waar hij staat, kan zelfs de pijn
van de grootste smart je geen kwaad doen.
Kruis, angst en nood
kan hij snel ten goed keren,
ja, ook de dood
heeft hij in zijn handen.
Wees tevreden.
Hoe het met jou en anderen vaak gaat
is hem waarlijk niet verborgen,
hij ziet en kent vanuit de hemel
de zorgen van de bedroefde harten.
Hij telt het stromen
van de hete tranen,
en verzamelt
al ons verlangen.
Wees tevreden.
Laat het leed je niet overmeesteren,
vertrouw op God, dan zul je zegevieren,
ook als alle wateren over je heen sloegen,
Zou je boven komen,
want als je het
zo moeilijk krijgt,
heeft God, jouw vorst,
je al verhoord.
Wees tevreden.
Hij die alle vogeltjes in het bos
de hun toekomende korreltjes wijst,
die schapen en runderen in het veld
elke dag te drinken en te eten geeft;
die zal immers ook
jou geven wat je nodig hebt
en zorgen dat je
je buikje kunt vullen.
Wees tevreden.
Al blijft de hulp soms lang uit,
ze zal ten slotte komen,
als het wachten je bang en angstig maakt,
geloof mij, het is nuttig voor je.
Wat langzaam komt aansluipen
is beter te bevatten,
en wat laat komt
is des te zoeter.
Wees tevreden.
Er zal een rustdag komen
waarop onze God ons zal verlossen,
hij zal ons bevrijden van de ketenen
van dit lichaam en van al het kwaad.
Eens zal de dood
op ons af snellen
en ons allen weghalen
uit de ellende.
Wees tevreden.
Hij zal ons brengen bij de scharen
der uitverkorenen en getrouwen,
die hier in vrede zijn vertrokken
en zich nu ook in de vrede verheugen,
omdat ze in het rijk
dat nooit vergaat
de eeuwige mond
zelf horen spreken:
wees tevreden.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 2 juni 2022
-
- Opnamedatum
- 12 mei 2018
-
- Locatie
- Huis Bartolotti, Amsterdam
-
- Tenor
- Charles Daniels
-
- Orgel
- Menno van Delft
-
- Regie, camera en licht
- Gijs Besseling
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera, licht
- Nina Badoux
-
- Camera- en lichtassistentie
- Eline Eestermans
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Marco Meijdam
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Stichting Elise Mathilde Fonds
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!