Cellosuite nr. 6 in D groot
BWV 1012 uitgevoerd door Sergey Malov
Gashouder, Westergasfabriek, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Stuiterende opwinding
Bach laat de cello ten hemel stijgen
Zes cellosuites, BWV 1007-1012
De Zes cellosuites van Johann Sebastian Bach behoren tot het Oude Testament van de celloliteratuur. Elke cellist die de muziek voor zich heeft, voelt meteen hoe vanzelfsprekend de noten rond de snaren van het instrument zijn gedrapeerd. Toch zijn er veel vragen en discussies over deze Suites a Violoncello Solo senza Basso. Schreef Bach de muziek wel echt (alleen) voor cello? Wanneer schreef hij deze muziek? Aan het hof van Köthen of al eerder?
De suites leggen een route af van eenvoud naar toenemende virtuositeit. De Zesde suite in D groot is in alle opzichten exceptioneel. Bach laat in deze laatste suite, ook de langste, het instrument ten hemel stijgen. Dat doet hij met behulp van een extra vijfde snaar – ‘a cinq cordes’ zo omschreef Anna Magdalena Bach het in het manuscript. Die vijfde snaar ligt een kwint boven de normaal hoogste a-snaar. Je zou zelfs kunnen beargumenteren dat Bach de cellist aan zijn eigen instrument laat ontstijgen: volgens violist en viola da spalla-speler Sergey Malov is deze suite bedoeld om uit te voeren op een violoncello da spalla. Dit is een kleiner instrument dan de standaard cello en het wordt bespeeld op je schouder, net als een viool. Cellisten die bedreven zijn in de duimpositie kunnen de zesde suite echter ook met een viersnarige cello te lijf gaan.
Na de duisternis van de Vijfde suite in c klein valt des te sterker op hoe licht en stralend de Zesde suite is. De toonsoort D groot, in de barok vaak symbool voor triomf en feestelijkheden, wordt meteen in de eerste maat van de Prelude met stuiterende opwinding bevestigd. Na dit vrolijke deel in huppelende twaalfachtstenmaat volgt een atypische Allemande, introvert en verstild. Maar het hart van de suite vormt ook ditmaal de trage Sarabande: hier volgen de hemelse akkoorden elkaar op. De uitvoerder moet hier verhullen welk een inspanning het vergt om deze zweefvlucht te maken. Om de goede sfeer te benadrukken staat de tweede Gavotte nu eens niet in de contrasterende mineurtoonsoort maar blijft majeur de overhand houden. En de Gigue is de overtreffende trap van virtuoze gelukzaligheid.
Schoudercello
Sergey Malov koos voor deze uitvoering een violoncello da spalla. Hij is ervan overtuigd dat zeker de Zesde suite, maar eigenlijk alle cellosuites, geschreven zijn voor een violoncello da spalla. Dat we niet weten welk instrument Bach precies in gedachten had voor deze muziek lijkt misschien gek, maar in die tijd was er veel meer variatie dan nu. Violoncello kon verwijzen naar het instrument dat we nu als ‘standaardcello’ zien, maar ook naar een instrument dat op de schouder werd bespeeld. Zo is bijvoorbeeld ook Sigiswald Kuijken ervan overtuigd dat Bach veel vaker gebruik maakte van de violoncello da spalla dan wij tegenwoordig doen.
Locatie
Alle cellosuites zijn opgenomen op markante locaties in Amsterdam. Deze Zesde suite namen we op in de Gashouder van de voormalige Westergasfabriek. De Gashouder werd gebouwd in 1902 en was destijds de grootste gashouder van Europa. Het gas werd bovenop de Gashouder opgeslagen, in een stalen tank die tot een hoogte van veertig meter kon worden uitgeschoven. Het is nu een rijksmonument en de grote hal zonder pilaren zorgt niet alleen voor magische beelden maar is ook akoestisch zeer geschikt.
- BWV
- 1012
- Titel
- Cellosuite nr. 6 in D groot
- Instrument
- cello
- Genre
- kamermuziek
- Serie
- Zes cellosuites
- Jaartal
- tussen 1717 en 1723
- Stad
- Köthen
Met steun van
Ammodo
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 24 november 2017
-
- Opnamedatum
- 4 november 2016
-
- Locatie
- Gashouder, Westergasfabriek, Amsterdam
-
- Cellist
- Sergey Malov
-
- Violoncello da spalla
- Dmitri Badjarov, Den Haag, 2011
-
- Regie
- Jonas Sacks
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Camera
- Ben de Graaf, Jonas Sacks
-
- Licht
- Zen Bloot, Henry Rodgers, Patrick Galvin
-
- Focus pull
- Danny van Deventer
-
- Grip
- Thomas Ferguson
-
- Datahandling
- Wouter Verberkt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Beeldmontage
- Chris Everts
-
- Kleurcorrectie
- Joel Sahuleka
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met dank aan
- Westergasfabriek, Amsterdam
-
- Met steun van
- Ammodo
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!