Jesus nahm zu sich die Zwölfe
BWV 22 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Sigiswald Kuijken
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Zonder frivoliteiten
Probeerde Bach in deze proefcantate aan te sluiten bij de heersende smaak in Leipzig?
Deze cantate schreef Bach als ‘proefstuk’. Hij solliciteerde naar de positie van cantor van de Thomaskirche in Leipzig en mocht als onderdeel van de sollicitatieprocedure twee zelfgeschreven cantates uitvoeren. Uitgangspunt voor deze composities was natuurlijk de tekst, die hij vooraf thuis had ontvangen. Bij het componeren zal hij in eerste instantie daarvan zijn uitgegaan. Dirigent Sigiswald Kuijken denkt niet dat Bach heel erg zijn best deed om deze proefcantate extra bijzonder te maken. Hij leverde altijd topkwaliteit.
Wel wordt soms beweerd dat Bach bij het componeren bepaalde keuzes maakte om zich aan te sluiten bij de in Leipzig heersende smaak. Dat zou je bijvoorbeeld kunnen zien aan het feit dat hij zich niet te buiten ging aan virtuositeit. Hij wist immers nog niet hoe goed de musici in Leipzig precies zouden zijn. Ook koos Bach misschien bewust voor het vermijden van aria’s waarbij de opening aan het einde wordt herhaald, en van recitatieven met alleen continuobegeleiding. Dit soort da capo-aria’s en secco recitatieven waren gebruikelijk in de opera en een deel van de Leipzigse gemeenteraad was van mening dat kerkmuziek niet doorspekt mocht zijn met frivoliteiten uit de opera.
Dat Bach de tekst altijd voorop stelt, is te zien in het eerste deel. Hij verdeelt de lezing uit het Lucas-evangelie in drieën. Zo introduceert hij achtereenvolgens een verteller, de bas die optreedt als Vox Christi en daarna het hele ensemble, dat de verbaasdheid van de leerlingen verbeeldt in een fuga.
- BWV
- 22
- Titel
- Jesus nahm zu sich die Zwölfe
- Instrument
- alt, bas, tenor
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1723
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- onbekend
- Bestemming
- zondag Estomihi (de laatste zondag voor de vastentijd begint)
- Eerste uitvoering
- 7 februari 1723
- Bijzonderheden
- Een van Bachs twee proefcantates voor zijn aanstelling als cantor van de Thomaskirche in Leipzig.
Achtergrondvideo's
Sigiswald Kuijken
“It is top-quality music, but it would have been the same if it hadn't been a test piece.”
Sigiswald Kuijken and Lucia Swarts
“Especially for this concert Lucia Swarts learned to play the violoncello da spalla.”
Teksten
Origineel
1. Arioso (Tenor, Bass, Chor)
Jesus nahm zu sich die Zwölfe und sprach:
Sehet, wir gehn hinauf gen Jerusalem,
und es wird alles vollendet werden,
das geschrieben ist von des Menschen Sohn.
Sie aber vernahmen der keines
und wussten nicht, was das gesaget war.
2. Arie (Alt)
Mein Jesu, ziehe mich nach dir,
ich bin bereit, ich will von hier
und nach Jerusalem zu deinen Leiden gehn.
Wohl mir, wenn ich die Wichtigkeit
von dieser Leid- und Sterbenszeit
zu meinem Troste kann durchgehends wohl verstehn!
3. Rezitativ (Bass)
Mein Jesu, ziehe mich, so werd ich laufen,
denn Fleisch und Blut
verstehet ganz und gar, nebst deinen Jüngern nicht,
was das gesaget war.
Es sehnt sich nach der Welt
und nach dem größten Haufen.
Sie wollen beiderseits, wenn du verkläret bist,
zwar eine feste Burg auf Tabors Berge bauen
hingegen Golgatha,
so voller Leiden ist,
in deiner Niedrigkeit mit keinem Auge schauen.
Ach! kreuzige bei mir in der verderbten Brust
zuvörderst diese Welt und die verbotne Lust,
so werd ich, was du sagst,
vollkommen wohl verstehen
und nach Jerusalem mit tausend Freuden gehen.
4. Arie (Tenor)
Mein alles in allem, mein ewiges Gut,
verbessre das Herze, verändre den Mut;
schlag alles darnieder,
was dieser Entsagung des Fleisches zuwider!
Doch wenn ich nun geistlich ertötet da bin,
So ziehe mich nach dir in Friede dahin!
5. Choral
Ertöt uns durch dein Güte,
erweck uns durch dein Gnad;
den alten Menschen kränke,
dass der neu' leben mag.
Wohl hie auf dieser Erden,
den Sinn und all Begehren
Und G'danken hab'n zu dir.
Vertaling
1. Arioso (tenor, bas, koor)
Jezus nam de twaalf bij zich en sprak:
Zie, wij gaan naar Jeruzalem
en alles zal volbracht worden
wat geschreven staat over de Mensenzoon.
Maar zij begrepen er niets van
en wisten niet wat het betekende.
2. Aria (alt)
Mijn Jezus, trek me naar u toe,
ik ben bereid, ik wil hier vertrekken
en naar Jeruzalem naar uw lijden gaan.
Ik ben gelukkig als ik het belang
van deze tijd van lijden en sterven
tot mijn troost steeds kan inzien!
3. Recitatief (bas)
Mijn Jezus, trek aan mij, dan zal ik me haasten,
want vlees en bloed
begrijpen niet, net zoals uw discipelen,
wat uw woorden betekenen.
Vlees en bloed verlangen naar de wereld
en naar grootse dingen,
ze willen allebei bij uw verheerlijking
een stevige burcht op de berg Tabor bouwen
maar Golgotha,
dat vol met lijden is,
in uw vernedering geen blik waardig keuren.
Ach! kruisig in mij in mijn verdorven hart
allereerst deze wereld en de verboden lust,
dan zal ik dat wat u zegt
wél helemaal begrijpen
en met duizend vreugden naar Jeruzalem gaan.
4. Aria (tenor)
Mijn alles in alles, mijn eeuwige heil,
verbeter mijn hart, verander mijn gemoed,
sla alles neer wat in strijd is
met deze zelfverloochening van het vlees!
Maar als ik nu geestelijk gedood ben,
trek me dan in vrede naar u toe!
5. Koraal
Dood ons door uw goedheid,
wek ons op door uw genade;
maak de oude mens ziek,
zodat hij een nieuw leven kan krijgen
hier op deze aarde,
en zijn gevoel en al zijn verlangens
en gedachten naar u uitgaan.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 29 juli 2016
-
- Opnamedatum
- 23 april 2016
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Violoncello da spalla en leiding
- Sigiswald Kuijken
-
- Sopraan
- Miriam Feuersinger
-
- Alt
- Damien Guillon
-
- Tenor
- Wolfram Lattke
-
- Bas
- Christian Immler
-
- Ripiënist sopraan
- Griet de Geyter
-
- Ripiënist alt
- Barnabás Hegyi
-
- Ripiënist tenor
- Kevin Skelton
-
- Ripiënist bas
- Sebastian Myrus
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Pieter Affourtit
-
- Viool 2
- Sayuri Yamagata, Anneke van Haaften
-
- Altviool
- Staas Swierstra
-
- Violoncello da spalla
- Lucia Swarts
-
- Violone
- Robert Franenberg
-
- Hobo
- Martin Stadler
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Trompet
- Robert Vanryne
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Jochem Timmerman, Martin Struijf, Merijn Vrieling, Chris Reigelt
-
- Licht
- Zen Bloot, Gijs 't Hoen
-
- Regieassistent
- Ferenc Soeteman
-
- Beeldtechniek
- Vincent Nugteren, Justin Mutsaers
-
- Camera-assistentie
- Robert Wijermans, Leon Mignon
-
- Settechniek
- Justin Mutsaers, Chris Reichgelt
-
- Datahandling
- Jesper Blok
-
- Projectmanager NEP
- Peter Ribbens
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Productie
- Marco Meijdam, Imke Deters, Jessie Verbrugh
-
- Met dank aan
- Nienke Meuleman
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!