Concert in a klein
BWV 593 uitgevoerd door Reitze Smits
Lutherse Kerk, Den Haag
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Bach arrangeert Vivaldi
Hoewel Bach nooit buiten het Duitsland verbleef, was hij toch zeer goed op de hoogte van wat zich muzikaal gesproken in het buitenland afspeelde
Toen in 1711 in Amsterdam Vivaldi’s bundel L’estro armonico met revolutionaire nieuwe concerti verscheen, kreeg Bach die niet lang daarna onder ogen. Waarschijnlijk leerde hij de bundel kennen via prins Johann Ernst, de jonge neef van zijn werkgever hertog Wilhelm Ernst van Weimar. Deze prins was een leerling van Bach en veelbelovend als musicus en componist. Tussen 1711 en 1713 studeerde hij aan de universiteit van Utrecht en bij terugkeer naar Weimar nam hij een aanzienlijke hoeveelheid nieuwe muziek mee. Bach, die als organist en kamermusicus in dienst was van de hertog, bewerkte zes van de twaalf concerti uit L’estro armonico voor verschillende bezettingen. Het driedelige Concert in a klein voor twee violen, strijkers en basso continuo werkte hij om voor orgel solo.
Voor Bach was het maken van zo’n bewerking of transcriptie een uitgelezen manier om door te dringen tot de essentie van wat hij volgens zijn biograaf Forkel beschouwde als een nieuwe manier van ‘muzikaal denken’. Vivaldi’s concerti munten uit in het samengaan van een uitgekiende korte- en langetermijnstrategie: stuwende ritmes en pakkende melodische lijnen worden onderbouwd door een hechte structuur maar voorzien van een opvallend contrast tussen tutti- en sologedeeltes.
In het Concert in a klein heeft het eerste deel een energieke drive, het tweede deel een dromerige betovering en het derde deel een schetterende aanstekelijkheid. Als arrangeur bleef Bach verrassend dicht bij zijn origineel. Ook zaken die de viool op het lijf zijn geschreven, zoals grote sprongen en snel herhaalde noten, werden onverkort naar het orgel overgeheveld. Toch drukte Bach wel degelijk zijn stempel op de bewerking, noodzakelijke ingrepen als het verleggen van noten bij een ontoereikende toonomvang van het orgel of bij passages waarin de twee violen elkaar verdubbelen daargelaten. Het gaat dan met name om het toevoegen van versieringen, het aanvullen van middenstemmen of het completeren van akkoorden om de harmonie te versterken. De tutti-delen klinken op het hoofdwerk, het grote deel van het orgel, de solodelen op het rugpositief, het kleinere deel achter de rug van de speler.
Het kan niet anders of Bachs ervaringen met transcripties als deze hebben een belangrijke aanzet gegeven tot het ontwikkelen van zijn eigen muzikale stijl. Hij begon de doortimmerde Duitse stijl steeds meer te voegen naar de Italiaanse muzikale architectuur, waardoor doorwrochtheid werd verrijkt met spitsvondigheid en rechtlijnigheid met passie.
- BWV
- 593
- Titel
- Concert in a klein
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- ca. 1713
- Stad
- Weimar
- Bijzonderheden
- Naar Vivaldi, Concerto in a klein voor 2 violen, strijkers en basso continuo, op. 3 no. 8, RV 522
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 2 mei 2014
-
- Opnamedatum
- 29 november 2013
-
- Locatie
- Lutherse Kerk, Den Haag
-
- Organist
- Reitze Smits
-
- Registrant
- Arjan de Vos
-
- Orgel
- Johann Heinrich Hartmann Bätz, 1762
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Jan Van den Bossche
-
- Directors of photography
- Jorrit Garretsen, Sal Kroonenberg
-
- Muziekproductie, montage & mix
- Holger Schlegel
-
- Beeldmontage
- Dylan Glyn Jones
-
- Kleurcorrectie
- Petro van Leeuwen
-
- Productie-assistentie
- Imke Deters, Zoë de Wilde
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!