Allein Gott in der Höh sei Ehr

BWV 715 uitgevoerd door Bart Jacobs
St.-Bavokerk, Haarlem

Terug

Achter de muziek

Verhaal

Achtergrondvideo's

Credits

Zing!

Hoe Bach van een bekend lied een Indiase feestmaaltijd maakt

Meezingen of niet? Dat is één van sleutelvragen bij deze orgelversie van het lied Allein Gott in der Höh sei Ehr. Dit koraal was een belangrijk gezang, dat in de lutherse eredienst door de gemeente gezamenlijk werd gezongen. De melodie is, zoals die van alle koralen, eenvoudig mee te zingen en te onthouden. Zulke gemeentezang kon worden ondersteund door de organist, die de melodie harmoniseerde en vaak een kort instrumentaal bruggetje speelde tussen de opeenvolgende regels van het koraal. Precies zoals in BWV 715.

Maar meestal maken koraalbewerkingen waarin de gemeente de melodie meezingt gebruik van voor de hand liggende akkoorden die bij de toonsoort van die melodie horen. Bach zou Bach niet zijn als hij, ook in zulke gevallen, de muziek niet zou kruiden met een harmonisch snufje hier en daar. De muziektheoreticus Athanasius Kircher schreef treffend dat zulke afwisseling zorgt voor smakelijke muziek: we willen immers ook niet steeds hetzelfde eten.

Maar BWV 715 lijkt wel het muzikale equivalent van een Indiase feestmaaltijd! De melodie is nog steeds die van Allein Gott in der Höh sei Ehr, maar onder bijna iedere noot staat een onverwacht, complex akkoord. Was dit nog wel bedoeld om bij te zingen? Sommige experts hebben hun twijfels. Organist Bach Jacobs probeerde het eens met koor en zelfs dirigent en concludeerde toen dat het heel lastig was.

Maar als je Allein Gott in der Höh sei Ehr iedere week zingt (en je misschien juist geen muzikaal expert bent), dan zing je toch gewoon luid en onverstoord door? Alleen thuis? Volume omhoog en probeer maar!

Orgel
Deze opname is gemaakt op het beroemde Müller-orgel in de Grote of Sint-Bavokerk in Haarlem. Het is een zeer bijzonder instrument uit 1738. Zowel Georg Friedrich Händel als Wolfgang Amadeus Mozart reisden naar Haarlem af om dit orgel te bespelen! Händel was erg gecharmeerd van het bijzondere Vox Humana-register. Het orgel telt ruim 5000 pijpen, verdeeld over 64 registers, en heeft drie manualen en pedaal.

BWV: 715
Titel: Allein Gott in der Höh sei Ehr
Instrument: orgel
Genre: orgelwerken
Jaartal: onbekend
Stad: Arnstadt? Weimar?

Met steun van

Rev Nancy en Dr William Raabe

Achtergrondvideo's

Organist Bart Jacobs

“Dit is het werk van een puber-Bach die zich eens even goed uitleeft.”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

Publicatiedatum

23 juni 2017
Opnamedatum

22 september 2016
Locatie

St.-Bavokerk, Haarlem
Organist

Bart Jacobs
Orgel

Christian Müller, 1738
Regie

Bas Wielenga
Muziekopname

Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
Audiomontage -en mix

Guido Tichelman
Camera

Bas Wielenga, Jeroen Simons
Licht

Gregoor van de Kamp
Interview

Onno van Ameijde, Marloes Biermans
Productie

Jessie Verbrugh
Met steun van

Rev Nancy en Dr William Raabe uit Philadelphia USA, om het goede werk en het voorgangerschap van hun spirituele mentoren Bruce Bengtson, Walter Bouman, Thomas Buck, Lisa Dahill en Elmer Neitzel te eren.

Ontdek

Pièce d'Orgue

orgelwerken, BWV 572