Christ lag in Todesbanden
BWV 718 uitgevoerd door Leo van Doeselaar
Martinikerk, Groningen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Een wonder van beknoptheid en efficiëntie
Bach draaide zichzelf de duimschroeven aan met de variaties op dit grillige paaslied
Het Lutherse paaslied dat ten grondslag ligt aan deze korte koraalpartita gaat over de opstanding van Christus. In de eerste regel van het lied en dus ook in de titel wordt weliswaar nog gerefereerd aan Christus ‘in Todesbanden’, maar daar komt snel verandering in: het eerste couplet eindigt met een vreugdevol ‘alleluia!’, net als alle andere zes coupletten. Toch wordt ook daarin nog teruggeblikt op het lijden. Dat heen en weer schakelen tussen stemmingen verklaart het nogal rusteloze, grillige karakter van deze koraalprelude.
Binnen de elkaar in kort bestek opvolgende secties wordt de koraaltekst met uiteenlopende muzikale middelen geïllustreerd. Hoewel vanaf het begin de hooggestemde versieringen over elkaar heen buitelen, overheerst het duistere ook de tweede sectie, waarin de hopeloze toestand van de zondige mens wordt benadrukt. In het volgende couplet is de focus dan toch helemaal gericht op de herrezen Christus, die van de dood een lachertje heeft gemaakt. Deze omschakeling gaat gepaard met een aanmerkelijk hoger tempo en veel vrolijke noten. Om vervolgens de strijd tussen leven en dood nog eens te recapituleren, met behulp van een hele reeks echo-effecten. Daarna komen we in een soort feestroes terecht, omdat de duisternis definitief verslagen is door het licht. Uiteindelijk is het een en al jubel wat klinkt, en komt in het slotcouplet triomfantelijk het paasbrood ter tafel.
In aanmerking genomen dat dit alles in vijf minuten voorbij is, is deze koraalbewerking een wonder van beknoptheid en efficiency. Een autograaf ontbreekt, maar op grond van de vroegste kopie kan dit werkje op z’n minst ergens rond 1712 gesitueerd worden. Als we allerlei referenties aan het werk van zijn vroegste inspiratiebronnen Böhm, Buxtehude en Reincken serieus nemen, misschien nog wel eerder. In dat geval zien we hier een heel jonge Bach aan het werk, die zichzelf de duimschroeven tot de pijngrens heeft aangedraaid.
- BWV
- 718
- Titel
- Christ lag in Todesbanden
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- 1712-14?
- Bijzonderheden
- Er is geen autograaf van dit werk bewaard, wel meerdere, licht van elkaar verschillende kopieën.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 22 augustus 2014
-
- Opnamedatum
- 9 oktober 2013
-
- Locatie
- Martinikerk, Groningen
-
- Organist
- Leo van Doeselaar
-
- Registrant
- Tim Knigge
-
- Orgel
- Arp Schnitger, 1692
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Jan Van den Bossche, Frank van der Weij
-
- Directors of photography
- Jorrit Garretsen, Sal Kroonenberg
-
- Muziekproductie, montage en mix
- Holger Schlegel
-
- Beeldmontage
- Dylan Glyn Jones
-
- Kleurcorrectie
- Martijn de Haas
-
- Productie-assistentie
- Marco Meijdam, Zoë de Wilde
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Met dank aan
- Jan Haak
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!