Fuga sopra il Magnificat
BWV 733 uitgevoerd door Matthias Havinga
Sint-Bavokerk, Haarlem
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Een moeilijke melodie
Bach houdt zijn luisteraar een beetje voor de gek met een quasi-fuga
In deze dichte orgelprelude zou je gezien de titel Fuga sopra il Magnificat een meer prominente functie voor de melodie verwachten. Maar de gregoriaanse Magnificat-melodie die Bach hier gebruikt, is hardnekkig. Ze komt hoorbaar uit een ander muzikaal tijdperk waarin de oude kerktoonsoorten nog domineerden.
Of we te maken hebben met een fuga valt zelfs nog te bezien. Het is wel zeker dat we het ‘sopra’ in de titel letterlijk moeten noemen. Het betekent hier niet ‘op basis van’ zoals meestal, maar ‘bovenop’ of liever ‘tussendoor’. Bach knipt de melodie van het Magnificat in tweeën en beperkt zich vervolgens bewust tot statements van de eerste helft. Pas op het allerlaatst maakt hij de frase af in het plots sprekende pedaal.
De tweede melodiehelft biedt namelijk een harmonisch uitdaging: vijf keer dezelfde toon waarvoor Bach in de bovenstemmen een creatieve oplossing moest vinden.
Praktisch als altijd plaatste hij tegenover de eenvoudige melodie een ware schatkist aan kleine motiefjes. Zo horen we door het hele stuk het loopje uit maat 2 terugkomen, net als de springende noten uit maat 3, die kunnen worden omgekeerd, uitgerekt, gehalveerd, verdubbeld… Maar motiefjes maken nog geen fuga, geen echte. Hier gedragen thema’s zich niet zoals het hoort en áls de fugatische trukendoos open gaat, dan gaat het meer om het effect dan volgens de regels van de kunst. En tóch trappen we met open ogen in deze ‘fuga’. Niet slecht voor een jonge componist!
Orgel
Deze opname is gemaakt op het beroemde Müller-orgel in de Grote of Sint-Bavokerk in Haarlem. Het is een zeer bijzonder instrument uit 1738. Zowel Georg Friedrich Händel als Wolfgang Amadeus Mozart reisden naar Haarlem af om dit orgel te bespelen! Händel was erg gecharmeerd van het bijzondere Vox Humana-register. Het orgel telt ruim 5000 pijpen, verdeeld over 64 registers, en heeft drie manualen en pedaal.
- BWV
- 733
- Titel
- Fuga sopra il Magnificat
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- 1708-1717
- Stad
- Weimar
- Bijzonderheden
- Deze koraalbewerking is ook overgeleverd als werk van Johann Ludwig Krebs.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 12 januari 2018
-
- Opnamedatum
- 21 september 2016
-
- Locatie
- Sint-Bavokerk, Haarlem
-
- Organist
- Matthias Havinga
-
- Orgel
- Christian Müller, 1738
-
- Regie
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage -en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Bas Wielenga, Jeroen Simons
-
- Licht
- Gregoor van de Kamp
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!