Fuga in a klein
BWV 959 uitgevoerd door Diego Ares
in Utrecht
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Een Gotische Bach
Lekker geheimzinnig huiveren, zonder al te veel na te denken
Klavecinist Diego Ares moet bij deze fuga denken aan de griezel-sitcom The Munsters uit de jaren zestig. Het stuk doet ook wel denken aan de tv-serie The Addams family uit die tijd. Daarin klinkt het klavecimbel vooral in de aftiteling prominent. Kennelijk vonden de makers de klank van het instrument net zo “creepy and kooky” (akelig en raar) en “mysterious and spooky” (mysterieus en griezelig) als de familie zelf. En ook Ares’ vergelijking van deze Fuga in a klein met Bachs grote Toccata en fuga in d klein, BWV 565 is geen toeval: dat is immers het veel gebruikte Bach-werk als spannende (horror) soundtrack in de film. Kortom: net als de bekende Toccata en fuga in d klein is ook deze Fuga in a klein een Gotische Bach.
Dat idee gaat verbazingwekkend ver terug. Johann Adolf Scheibe bekritiseerde in 1745 de “Gotische uiteenzettingen” van componisten die “onbegrijpelijk en onnatuurlijk” en met veel basso-continuo-cijfers componeerden: “zijn dit geen echte Goten in de toonkunst?” De Duitse muziekcriticus E.T.A. Hoffmann had het aan het begin van de negentiende eeuw nog steeds over momenten van “innerlijke gruwel”, van “geheimzinnige huiveringen” en “gruwen”, opgeroepen door “mystieke contrapuntregels” en getalsverhoudingen: vooral bij de “grote Sebastian Bach”!
Rond 1900 kantelde de connectie: Bach bleef Gotisch, maar was daarmee juist heel Germaans. Net als in de grote Duitse middeleeuwse kathedralen zag men diepzinnigheid, mysterie, en een Germaanse zin voor sobere essentie. Die connectie werd eindeloos herhaald. In 1925 viel in een muziektijdschrift bijvoorbeeld te lezen dat de Gotische kathedraal uiteindelijk werd gevuld door Bachs muziek: “En zie: de Gotische dom verkrijgt daarmee door Bach zijn bijbehorende inhoud. Hij blijft niet leeg, blijft niet in puin, zoals de officiële Duitse geschiedschrijving steeds beweerde”.
Zoals Ares zegt: het intellect even de deur uit, en voor een keer lekker geheimzinnig huiveren.
- BWV
- 959
- Titel
- Fuga in a klein
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- klavierwerken
- Jaartal
- onbekend
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 9 januari 2020
-
- Opnamedatum
- 1 oktober 2018
-
- Locatie
- Utrecht
-
- Klavecinist
- Diego Ares
-
- Klavecimbel
- Titus Crijnen, 1992 naar Johannes Ruckers, 1638
-
- Regie en interview
- Jan Van den Bossche
-
- Muziekopname, -montage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Gijs Besseling
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!