Mein Gott, wie lang, ach lange
BWV 155 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Shunske Sato
Groote Kerk, Maassluis
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Cantate van Franck
Een vruchtbare samenwerking in Weimar
De hovelingen in Weimar zouden raar opkijken van het feit dat we Mein Gott, wie lang, ach lange een cantate van Johann Sebastian Bach noemen. Voor hen was het eerder een cantate van Salomo Franck (1659-1725), in dit geval op muziek gezet door Herr Bach. Franck, geboren en getogen in Weimar, kreeg na een universitaire opleiding een functie aan het hof. Dichten deed hij erbij. Deze tekst publiceerde hij in 1715 in zijn Evangelische Andachts-Opfer: een boek met 'geistlichen Cantaten' voor het hele kerkjaar. Tegen die tijd was Franck een hoge ambtenaar en hofbibliothecaris en daarmee veel hoger in rang dan Bach.
Dat Bach tussen 1714 en 1716 in Weimar zeker vijftien cantateteksten van Franck op muziek zette was waarschijnlijk niet per se zijn eigen keus. Toch bleek het een goede match: Bach zou ook later in Leipzig nog teksten van Franck gebruiken. Na eerst oudere dichtvormen gebruikt te hebben, schreef Franck inmiddels cantates bestaande uit recitatieven en aria’s. Bach maakte vervolgens zijn eigen keuzes. Soms maakte hij een 'aria'-tekst tot openingskoor, andere keren blijft het een solo-aria of een duet, zoals in BWV 155. Francks beeldrijke maar toch eenvoudige teksten boden Bach veel muzikale mogelijkheden.
Mein Gott, wie lang, ach lange is één van slechts twee cantates in Francks boek die met een recitatief beginnen. Bach vermijdt een droog begin door er een expressief recitatief met orkestbegeleiding van te maken waarin het onophoudelijke lijden klinkt. Ook in de andere delen maakt hij van Francks tekst steeds iets bijzonders: een onverwacht loopje in het basso continuo in het recitatief voor de bas, een contrast tussen springende en lang aangehouden noten in de sopraanaria... en natuurlijk de kleurrijke solo voor fagot in het duet 'Du mußt glauben': die was voor een getalenteerde fagottist in het hofensemble.
- BWV
- 155
- Titel
- Mein Gott, wie lang, ach lange
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1716
- Stad
- Weimar
- Tekstdichter
- Salomo Franck
- Bestemming
- 2e zondag na Driekoningen
- Eerste uitvoering
- 19 januari 1716
Met steun van
Stichting Elise Mathilde Fonds
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Rezitativ (Sopran)
Mein Gott, wie lang, ach lange?
Des Jammers ist zuviel!
Ich sehe gar kein Ziel
der Schmerzen und der Sorgen.
Dein süßer Gnadenblick
hat unter Nacht und Wolken sich verborgen,
die Liebeshand zieht sich, ach! ganz zurück;
um Trost ist mir sehr bange.
Ich finde, was mich Armen täglich kränket,
das Tränenmaß wird stets voll eingeschenket,
der Freudenwein gebricht;
mir sinkt fast alle Zuversicht.
2. Arie (Alt, Tenor)
Du mußt glauben, du mußt hoffen,
du mußt Gott gelassen sein!
Jesus weiß die rechten Stunden,
dich mit Hülfe zu erfreun.
Wenn die trübe Zeit verschwunden,
steht sein ganzes Herz dir offen.
3. Rezitativ (Bass)
So sei, o Seele, sei zufrieden!
Wenn es vor deinen Augen scheint,
als ob dein liebster Freund
sich ganz von dir geschieden;
wenn er dich kurze Zeit verläßt,
Herz! glaube fest,
es wird ein kleines sein,
da er für bittre Zähren
den Trost- und Freudenwein
und Honigseim für Wermut will gewähren!
Ach! denke nicht,
daß er von Herzen dich betrübe,
er prüfet nur durch Leiden deine Liebe;
er machet,
daß dein Herz bei trüben Stunden weine,
damit sein Gnadenlicht
dir desto lieblicher erscheine;
er hat, was dich ergötzt,
zuletzt zu deinem Trost dir vorbehalten;
drum laß ihn nur, o Herz, in allem walten!
4. Arie (Sopran)
Wirf, mein Herze, wirf dich noch
in des Höchsten Liebesarme,
daß er deiner sich erbarme.
Lege deiner Sorgen Joch,
und was dich bisher beladen,
auf die Achseln seiner Gnaden.
5. Choral
Ob sichs anließ, als wollt er nicht,
laß dich es nicht erschrecken,
denn wo er ist am besten mit,
da will ers nicht entdecken.
Sein Wort laß dir gewisser sein,
und ob dein Herz spräch lauter Nein,
so laß doch dir nicht grauen.
Vertaling
1. Recitatief (sopraan)
Mijn God, hoe lang, hoe lang nog?
De ellende is nu te groot!
Ik zie geen enkel einde
aan mijn smarten en zorgen.
Uw zoete genadeblik
heeft zich verborgen achter nacht en wolken,
uw liefdeshand trekt zich, ach! helemaal terug;
angstig kijk ik uit naar troost.
Dagelijks word ik, stakker, gekwetst,
voortdurend wordt mijn beker met tranen gevuld,
vreugdewijn is er niet;
ik raak bijna alle vertrouwen kwijt.
2. Aria (alt, tenor)
Je moet geloven, je moet hopen,
je moet berusten in God!
Jezus kent de juiste tijd
waarop hij je met zijn hulp zal verblijden.
Als de droeve tijd is verdwenen,
staat zijn hele hart voor je open.
3. Recitatief (bas)
Wees, o ziel, dus tevreden!
Als je het gevoel hebt
dat je dierbaarste vriend
zich volkomen van je heeft afgekeerd
wanneer hij je korte tijd verlaat,
hart! geloof dan maar
dat het een kleinigheid zal zijn,
want dat hij in plaats van bittere tranen
de troost- en vreugdewijn
en honingzeem in plaats van alsem zal schenken!
Ach, denk niet
dat hij je van harte verdriet doet,
hij beproeft slechts je liefde door je te laten lijden;
hij maakt
dat je hart in droeve uren weent,
zodat je zijn genadelicht
des te lieflijker vindt;
hij heeft dat waarvan je geniet
op het laatst als troost voor je weggelegd;
laat hem dus, o hart, in alles regeren!
4. Aria (sopraan)
Werp je, mijn hart, werp je toch
in de liefdesarmen van de Hoogste,
opdat hij zich over je ontfermt.
Leg het juk van je zorgen
en wat nu nog op je drukt,
op de schouders van zijn genade.
5. Koraal
Al leek het alsof hij niet wilde,
laat je er niet door beangstigen,
want waar hij je het meest nabij is,
openbaart hij dat niet.
Laat zijn woord zekerder voor je zijn,
en ook al zegt je hart alleen maar nee,
huiver niet.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 5 januari 2022
-
- Opnamedatum
- 21 september 2019
-
- Locatie
- Groote Kerk, Maassluis
-
- Viool en leiding
- Shunske Sato
-
- Sopraan
- Griet De Geyter
-
- Alt
- Bernadett Nagy
-
- Tenor
- Guy Cutting
-
- Bas
- Drew Santini
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit
-
- Cello
- Lucia Swarts
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee
-
- Audiomontage- en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Martin Struijf, Gideon Krijnen, Jesper Blok, Menco van Duren
-
- Licht
- Zen Bloot, Henry Rodgers, Patrick Galvin, Fiona Verkleij
-
- Regieassistent
- Ferenc Soeteman
-
- Projectmanager team eng
- Ron Vermeulen
-
- Settechniek
- Justin Mutsaers
-
- Productie concert
- Imke Deters, Marco Meijdam
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
-
- Met dank aan
- Groote Kerk Maassluis, Stichting Muziek tussen Maas en Sluis
-
- Met steun van
- Stichting Elise Mathilde Fonds
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!