Darzu ist erschienen der Sohn Gottes
BWV 40 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Hans-Christoph Rademann
Grote Kerk, Harlingen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Heroïsche hoorns
De geboorte wordt gevierd met triomfgeschal
Heldhaftig treden twee hoorns binnen in Darzu ist erschienen der Sohn Gottes: de zoon van God is verschenen en heeft de duivel overwonnen. Het triomfgeschal doet denken aan de al even blijde trompetten van de eerste cantate van het Weihnachts-Oratorium. Eensgezind valt het koor in, er volgt een fuga, en het eindigt weer homofoon.
Bach wilde duidelijk uitpakken tijdens zijn eerste kerst als cantor in Leipzig. In het recitatief van de tenor wordt “het woord vlees en woont in de wereld.” Hoe fel het licht dan straalt hoor je in een verrukte opwaartse lijn van zestiende noten. De overwinnende Christus van deze cantate staat dichter bij de koninklijke figuur uit de Johannes-Passion dan bij de twijfelende Jezus uit de Matthäus-Passion. Het deemoedige koraal dat volgt op het recitatief maakt gewag van de zonde die het onderspit delft. En ronduit triomfantelijk is de korte bas-aria, waarin de helse slang een lesje wordt geleerd. “Die duivelse slang hoor je als een ketting van zestiende noten door de partituur kruipen. Hier is sprake van theologische overdrijving; een erg grote slang! In het daaropvolgende recitatief is de zonde weliswaar overwonnen, maar resteert toch nog een beetje verlokking,” aldus dirigent Hans-Christoph Rademann.
De hoorns maken een heroïsche terugkeer in de tenor-aria, waarbij de langgerekte lettergrepen van de zanger vreugdevol de loopjes van de blazers omspelen. Let ook op de veelbetekenende laatste opwaartse beweging van het slotkoraal: Jezus is op aarde, de blik blijft op de zon aan de hemel gericht.
- BWV
- 40
- Titel
- Darzu ist erschienen der Sohn Gottes
- Instrument
- alt, bas, tenor
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1723
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- onbekend
- Bestemming
- tweede kerstdag
- Eerste uitvoering
- 26 december 1723
- Bijzonderheden
- Het openingskoor werkte Bach later om tot het Cum sancto spiritu van zijn Mis in F groot, BWV 233
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Chor
Dazu ist erschienen der Sohn Gottes,
dass er die Werke des Teufels zerstöre.
2. Rezitativ (Tenor)
Das Wort ward Fleisch
und wohnet in der Welt,
das Licht der Welt bestrahlt
den Kreis der Erden,
der große Gottessohn
verlässt des Himmels Thron,
und seiner Majestät gefällt,
ein kleines Menschenkind zu werden.
Bedenkt doch diesen Tausch,
wer nur gedenken kann;
der König wird ein Untertan,
der Herr erscheinet als ein Knecht
und wird dem menschlichen Geschlecht
– o süßes Wort in aller Ohren! –
zu Trost und Heil geboren.
3. Choral
Die Sünd macht Leid;
Christus bringt Freud,
weil er zu Trost in diese Welt ist kommen.
Mit uns ist Gott
nun in der Not:
Wer ist, der uns als Christen kann verdammen?
4. Arie (Bass)
Höllische Schlange,
wird dir nicht bange?
Der dir den Kopf als ein Sieger zerknickt,
ist nun geboren,
und die verloren,
werden mit ewigem Frieden beglückt.
5. Rezitativ (Alt)
Die Schlange, so im Paradies
auf alle Adamskinder
das Gift der Seelen fallen ließ,
bringt uns nicht mehr Gefahr;
des Weibes Samen stellt sich dar,
der Heiland ist ins Fleisch gekommen
und hat ihr alles Gift benommen.
Drum sei getrost, betrübter Sünder!
6. Choral
Schüttle deinen Kopf und sprich:
Fleuch, du alte Schlange!
Was erneur’st du deinen Stich,
machst mir angst und bange?
Ist dir doch der Kopf zerknickt,
und ich bin durchs Leiden
meines Heilands dir entrückt
in den Saal der Freuden.
7. Arie (Tenor)
Christenkinder, freuet euch!
Wütet schon das Höllenreich,
will euch Satans Grimm erschrecken:
Jesus, der erretten kann,
nimmt sich seiner Küchlein an
und will sie mit Flügeln decken.
8. Choral
Jesu, nimm dich deiner Glieder
ferner in Genaden an;
schenke, was man bitten kann,
zu erquicken deine Brüder:
Gib der ganzen Christenschar
Frieden und ein sel’ges Jahr!
Freude, Freude über Freude!
Christus wehret allem Leide.
Wonne, Wonne über Wonne!
Er ist die Genadensonne.
Vertaling
1. Koor
De Zoon van God is verschenen
om de werken van de duivel te vernietigen.
2. Recitatief (tenor)
Het woord is vlees geworden
en woont in de wereld,
het licht van de wereld bestraalt
de hele aarde,
de grote Zoon van God
verlaat de hemelse troon
en het behaagt zijn majesteit
om een klein mensenkind te worden.
Denk toch aan die ruil,
wie er maar kan denken:
de koning wordt een onderdaan,
de heer verschijnt als een knecht
en wordt voor het menselijk geslacht
- o, wat een zoete woorden in ieders oren! -
tot troost en heil geboren.
3. Koraal
De zonde brengt leed,
Christus brengt vreugde,
omdat hij tot troost in deze wereld is gekomen.
Nu is God
bij ons in de nood,
wie zou ons als christenen kunnen verdoemen?
4. Aria (bas)
Helse slang,
word je niet bang?
Degene die als overwinnaar jouw kop vermorzelt
is nu geboren
en de verlorenen
worden met eeuwige vrede verblijd.
5. Recitatief (alt)
De slang, die in het paradijs
op alle Adamskinderen
het gif van de zielen liet vallen
is voor ons geen gevaar meer;
het zaad van de vrouw is verschenen,
de Verlosser is in het vlees gekomen
en heeft alle gif weggenomen.
Wees dus maar gerust, bedroefde zondaar.
6. Koraal
Schud je hoofd en zeg:
Maak dat je wegkomt, oude slang!
Waarom kom je weer bijten
en maakt je me angstig en bang?
Je kop is toch vermorzeld
en ik ben door het lijden
van mijn Verlosser van jou bevrijd
en naar de zaal van de vreugde gebracht.
7. Aria (tenor)
Christenkinderen, verheug je!
Ook al woedt het rijk van de hel
en probeert Satans woede jullie bang te maken:
Jezus, die kan redden,
bekommert zich om zijn kuikens
en wil ze met zijn vleugels dekken.
8. Koraal
Jezus, blijf uw leden
in genade aannemen;
schenk wat ze maar vragen,
om uw broeders te verkwikken.
Geef de hele christenschare
vrede en een zalig jaar!
Vreugde, vreugde boven vreugde!
Christus weert alle leed.
Zaligheid, zaligheid boven zaligheid!
Hij is de genadezon.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 14 december 2018
-
- Opnamedatum
- 23 januari 2016
-
- Locatie
- Grote Kerk, Harlingen
-
- Dirigent
- Hans-Christoph Rademann
-
- Alt
- Barnabás Hegyi
-
- Tenor
- Daniel Johannsen
-
- Bas
- Matthew Brook
-
- Ripiënisten sopraan
- Zsuzsi Tóth, Lauren Armishaw, Lucie Chartin
-
- Ripiënisten alt
- Elsbeth Gerritsen, Bart Uvyn
-
- Ripiënisten tenor
- Immo Schröder, Kevin Skelton
-
- Ripiënisten bas
- Sebastian Myrus, Drew Santini
-
- Viool 1
- Sayuri Yamagata, Anneke van Haaften, Annelies van der Vegt
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit, Hanneke Wierenga, Lidewij van der Voort
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Jan Willem Vis
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Hobo
- Martin Stadler, Peter Frankenberg
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Hoorn
- Erwin Wieringa, Gijs Laceulle
-
- Orgel
- Bart Naessens
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Regie
- Simon Aarden
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Micha de Kanter
-
- Audiomontage -en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Bart ten Harkel, Thijs Struick, Chris Reichgelt
-
- Licht
- Daan de Boer, Arjen Seykens
-
- Regieassistent
- Ferenc Soetman
-
- Beeldtechniek
- Vincent Nugteren
-
- Settechniek
- Martin Struijf, Glenn van den Eerden, Marco Korzelius
-
- Datahandling
- Jasper Blok
-
- Projectmanager NEP
- Peter Ribbens
-
- Interview
- Gijs Besseling, Jan Van den Bossche
-
- Productie concert
- Imke Deters
-
- Productie opname
- Marco Meijdam
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!