O Traurigkeit, o Herzeleid
BWV 404 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Christoph Prégardien
Grote Kerk, Alkmaar
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Bach schreeuwt het stilletjes uit
Wanhoop en ongeloof op Goede Vrijdag
Koralen vormen de ruggengraat van het Lutherse geloof. De grote hervormer zelf stond voor een fides ex auditu, een geloof dat je moest horen om het dichterbij te brengen, en hij wist dat stichtelijke teksten aan kracht wonnen door ze met muziek te verenigen. Zelf gaf hij het goede voorbeeld met 36 kerkliederen, sommige gebaseerd op psalmteksten, andere helemaal nieuw. Kerkgangers in de achttiende eeuw kenden zulke liederen zo goed dat Bach en tijdgenoten er gemakkelijk de sfeer van een aria, een koordeel of een instrumentaal werk mee konden aangeven. Een soort thematisch signaal, of een theologische vlag die over de compositie wappert.
Naast de massa’s koralen die we kennen uit Bachs vocale werken, nu eens eenstemmig door koorstuk of aria geweven, dan weer vierstemmig gezet met meestal de oorspronkelijke melodie in de bovenstem en uiteraard met tekst, hebben we nog tientallen tekstloze vierstemmige koraalzettingen van zijn hand. Dat zat zo: al snel na Bachs dood werd zijn muziek een model, en tal van componisten leerden uit de koralen hoe je een melodie het mooist van harmonie voorziet. Zonder tekst moeten we meestal raden naar de context, maar in dit geval hebben we toch hints. In de eerste plaats de onmiskenbare koraaltekst bij deze melodie – ‘O droefenis, o zielensmart! Is het niet erbarmelijk? Het enige kind van God de Vader wordt in het graf gelegd.’ – dat moet Goede Vrijdag zijn. Een bron suggereert bovendien dat O Traurigkeit weleens een stukje uit de verloren Marcus-Passion, BWV 247 zou kunnen zijn, op het moment dat Jozef van Arimathea Jezus’ lijk klaarmaakt voor de begrafenis. En dat mag verklaren waarom Bach zo met de deur in huis valt, want in een passie passen de koralen vaak extra goed in het doorlopende verhaal, ook muzikaal. Zeker de eerste zin van het koraal voel je een acute wanhoop, voordat een zekere berusting met het onvermijdelijke lijkt te dagen.
- BWV
- 404
- Titel
- O Traurigkeit, o Herzeleid
- Genre
- koralen
- Jaartal
- onbekend
- Tekstdichter
- Friedrich Spee (vers 1) Johann Rist (vers 2-8)
- Bestemming
- Goede Vrijdag
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
O Traurigkeit, o Herzeleid!
Ist das nicht zu beklagen?
Gott des Vaters einigs Kind
Wird ins Grab getragen.
Vertaling
O droefenis, o zielensmart!
Is het niet erbarmelijk?
Het enige kind van God de Vader
wordt in het graf gelegd.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 1 april 2021
-
- Opnamedatum
- 28 februari 2019
-
- Locatie
- Grote Kerk, Alkmaar
-
- Dirigent
- Christoph Prégardien
-
- Sopraan
- Lucia Caihuela, Maria Valdmaa, Klaartje van Veldhoven, Lauren Armishaw, Orlanda Velez Isidro, Marjon Strijk
-
- Alt
- Marine Fribourg, Elsbeth Gerritsen, Eimi Witmer, Inga Schneider, Bart Uvyn, Laura Lopes
-
- Tenor
- Guy Cutting, Immo Schröder, David Lee, Adriaan de Koster, Yves Van Handenhove, Diederik Rooker
-
- Bas
- Drew Santini, Matthew Baker, Martijn de Graaf Bierbrauwer, Donald Bentvelsen, Michiel Meijer, Joep van Geffen
-
- Orgel
- Siebe Henstra
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Martin Struijf, Jesper Blok, Wesley Schipper
-
- Licht
- Zen Bloot, Patrick Galvin, Fiona Verkleij, Henry Rodgers
-
- Regieassistent
- Stefan Ebels
-
- Beeldtechniek
- Justin Mutsaers
-
- Projectmanager team
- Ron Vermeulen
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Imke Deters, Marco Meijdam
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!