Sie werden euch in den Bann tun
BWV 44 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Jos van Veldhoven
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Akelig actueel
Bach vraagt in alle delen expliciet om een fagot
“Wie jullie doodt zal denken dat hij God een dienst doet”, zingt het koor in het begin van deze cantate. Dit klinkt akelig actueel. Jezus doet dreigende voorspellingen aan zijn leerlingen. “Ze zullen jullie in de ban doen!”, zo waarschuwt hij. Deze tekst was bedoeld voor de zondag na Hemelvaart, een verweesde periode voorafgaand aan de inspiratie van Pinksteren. Jezus probeert hier zijn volgelingen uit te leggen dat hun leven niet altijd makkelijk zal zijn. Zeker in een wereld waarin een deel van de mensen hem afwijst.
Bach ondersteunt de waarschuwingen met een strenge canon, een manier van componeren waarbij de verschillende stemmen elkaar heel exact volgen. Dit past goed bij de dreigende sfeer van de tekst. De urgentie wordt benadrukt door het grillige koor dat plots aansluit. Het klinkt als een volksoproer uit de Johannes-Passion die anderhalve maand eerder voor het eerst had geklonken. Pas in de laatste aria en het slotkoraal maakt vervolging plaats voor vertrouwen.
Opvallend in deze cantate is Bachs gebruik van de fagot. Vaak is Bach niet zo specifiek in de instrumenten die hij wilde gebruiken voor de baspartijen, hier vraagt hij in alle delen expliciet om een fagot. Onze fagottist Benny Aghassi heeft wel een idee waarom, en legt dat uit in het interview.
- BWV
- 44
- Titel
- Sie werden euch in den Bann tun
- Instrument
- alt, bas, sopraan, tenor
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1724
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- onbekend, wellicht Christian Weiß? Deel 1-2 gebaseerd op Joh 16:2, koralen van Martin Moller en Paul Flemings (1642)
- Bestemming
- Zondag Exaudi (tussen hemelvaart en pinksteren)
- Eerste uitvoering
- 21 mei 1724
- Bijzonderheden
- geen relatie met cantate BWV 183 die met dezelfde tekst begint.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Duett (Tenor, Bass)
Sie werden euch in den Bann tun.
2. Chor
Es kömmt aber die Zeit,
dass, wer euch tötet, wird meinen,
er tue Gott einen Dienst daran.
3. Arie (Alt)
Christen müssen auf der Erden
Christi wahre Jünger sein.
Auf sie warten alle Stunden,
bis sie selig überwunden,
Marter, Bann und schwere Pein.
4. Choral (Tenor)
Ach Gott, wie manches Herzeleid
begegnet mir zu dieser Zeit.
Der schmale Weg ist trübsalvoll,
den ich zum Himmel wandern soll.
5. Rezitativ (Bass)
Es sucht der Antichrist,
das große Ungeheuer,
mit Schwert und Feuer
die Glieder Christi zu verfolgen,
weil ihre Lehre ihm zuwider ist.
er bildet sich dabei wohl ein,
es müsse sein Tun Gott gefällig sein.
Allein, es gleichen Christen denen Palmenzweigen,
die durch die Last
nur desto höher steigen.
6. Arie (Sopran)
Es ist und bleibt der Christen Trost,
dass Gott vor seine Kirche wacht.
Denn wenn sich gleich die Wetter türmen,
So hat doch nach den Trübsalstürmen
Die Freudensonne bald gelacht.
7. Choral
So sei nun, Seele, deine,
und traue dem alleine,
der dich erschaffen hat.
Es gehe, wie es gehe,
dein Vater in der Höhe,
der weiss zu allen Sachen Rat.
Vertaling
1. Duet (tenor, bas)
Ze zullen u in de ban doen.
2. Koor
Maar de tijd komt dat degene
die jullie doodt zal denken
dat hij daarmee God een dienst bewijst.
3. Aria (alt)
Christenen moeten op aarde
ware leerlingen van Christus zijn.
Op hen wachten alle uren
totdat ze marteling, ban en zware pijn
zalig hebben overwonnen.
4. Koraal (tenor)
Ach God, zoveel harteleed
overkomt mij in deze tijd.
De smalle weg die ik naar de hemel moet gaan
is vol met ellende.
5. Recitatief (bas)
De antichrist,
dat grote monster,
probeert te vuur en te zwaard
de lidmaten van Christus te vervolgen
omdat hij een afkeer heeft van hun leer.
Daarbij verbeeldt hij zich waarschijnlijk
dat zijn handelen God behaagt.
Maar christenen lijken op palmtakken,
die zich onder het gewicht
alleen maar des te hoger opheffen.
6. Aria (sopraan)
Het is en blijft de troost van de christenen
dat God over zijn kerk waakt.
Want ook al pakt het noodweer zich samen,
na de stormen van ellende
verschijnt snel de lach van de vreugdezon.
7. Koraal
Wees dus jezelf, mijn ziel,
en vertrouw alleen op hem
die je heeft geschapen.
Hoe het ook gaat:
je Vader in de hemel
weet op alle dingen raad.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 16 april 2020
-
- Opnamedatum
- 10 februari 2018
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Dirigent
- Jos van Veldhoven
-
- Sopraan
- Maria Keohane
-
- Alt
- Tim Mead
-
- Tenor
- Daniel Johannsen
-
- Bas
- Matthew Brook
-
- Ripiënisten sopraan
- Hilde Van Ruymbeke, Marjon Strijk
-
- Ripiënisten alt
- Barnabás Hegyi, Marleene Goldstein
-
- Ripiënisten tenor
- Kevin Skelton, Guy Cutting
-
- Ripiënisten bas
- Drew Santini, Matthew Baker
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Anneke van Haaften, Pieter Affourtit
-
- Viool 2
- Sayuri Yamagata, Lidewij van der Voort, Paulien Kostense
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Jan Willem Vis
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Hobo
- Martin Stadler, Peter Frankenberg
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt, Pim van der Lee
-
- Audiomontage- en mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Merijn Vrieling, Ivo Palmen, Martin Struijf, Bjorn Tiebout
-
- Licht
- Zen Bloot, Henry Rodgers, Patrick Galvin
-
- Regieassistent
- Ferenc Soeteman
-
- Beeldtechniek
- Vincent Nugteren
-
- Settechniek
- Dennis van Hoek
-
- Datahandling
- Jesper Blok
-
- Projectmanager NEP
- Peter Ribbens
-
- Interview
- Onno van Ameijde, Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Imke Deters
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!