Prelude en fuga in c klein
BWV 546 uitgevoerd door Ton Koopman
Stadtkirche St. Wenzel, Naumburg, Duitsland
Achter de muziek
Een monumentaal preludium
Het belangrijkste manuscript van deze compositie is van de hand van Johan Peter Kellner
“De liefde voor de muziek groeide bij mij met de jaren en zorgde ervoor dat velen mijn ouders wilden overtuigen mij geheel aan de toonkunst over te geven. Mijn eigen voorliefde en andere middelen leken alle tevergeefs. Toen ik ouder werd en ertoe in staat was, moest ik in hun zaak de handen uit de mouwen steken. Hoewel ik mij bekwaamde zoals mijn ouders wilden, was ik toch niet van zins mijn kleine beetje muziek aan de kant te zetten. Uiteindelijk boog mijn voorliefde de wil van mijn ouders om. Ze besloten mij de muziek als vak te laten leren.”
Dit verhaal zal veel beroepsmusici bekend in de oren klinken. Het is niet kruidenierszoon Ton Koopman die hier aan het woord is, het zijn de woorden van Johann Peter Kellner (1705-1754). Hij groeide op en werkte zijn hele leven in midden-Duitsland. Daar leerde hij ook Bach kennen, die hij zeer bewonderde. Het is dankzij leerlingen en bewonderaars zoals Kellner dat veel muziek van Bach überhaupt bewaard is gebleven. Ook het belangrijkste manuscript voor deze Prelude in fuga in c klein is van Kellners hand.
Maar zoals wel vaker met muziek die we niet in Bachs eigen handschrift hebben, leidt dat ook tot vragen. Over het monumentale preludium is iedereen het eens: dat is 100% Bach. Het vormt een stilistische en thematische eenheid. Over de fuga lopen de meningen wat uiteen: dat middendeel waarin het thema verdwijnt (en waar zelfs al het contrapunt even verdampt), is dat wel van Bach? Zou Kellner aan de fuga hebben gesleuteld? Of zou de fuga zelfs helemaal van hem zijn? In ieder geval had hij wel een Bachiaans improvisatievermogen. Toen Kellner een keer achter het orgel zat en Bach toevallig de kerk binnenkwam improviseerde hij direct een fuga op de Duitse notennamen B A C H (Bes, A, C, B).
Ook aan de Sint Wenzelkerk in het Saksische Naumburg, waar Ton Koopman deze Prelude en fuga in c klein speelde, waren leerlingen van Bach verbonden. In 1746 kreeg de kerk een fantastisch nieuw orgel, gebouwd door Zacharias Hildebrandt. Bach was niet alleen een van de keurders van het instrument, maar in 1748 werd zijn leerling (en een jaar later ook schoonzoon) Johann Christoph Altnickol er organist “Een leerling waarvoor ik mij niet behoef te schamen”, aldus Bach over Altnickol. Welke organist zou dat nou niet willen horen?
- BWV
- 546
- Titel
- Prelude en fuga in c klein
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- dateringen tussen 1716 en 1730
- Bijzonderheden
- Sommige onderzoekers denken dat de fuga ouder is dan het preludium.
Met steun van
Dr. Edgar von Hinüber
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 27 mei 2021
-
- Opnamedatum
- 13 september 2020
-
- Locatie
- Stadtkirche St. Wenzel, Naumburg
-
- Organist
- Ton Koopman
-
- Orgel
- Zacharias Hildebrandt, 1746
-
- Regie en beeldmontage
- Robin van Erven Dorens
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Robin van Erven Dorens, Onno van der Wal
-
- Licht
- Ernst-Jan Thieme
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Interview
- Robin van Erven Dorens, Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Dr. Edgar von Hinüber, St. Ingbert, Duitsland
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!