Toccata in D groot
BWV 912 uitgevoerd door Bertrand Cuiller
in het Huis Bartolotti, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Bijzonder elektrisch
Bach experimenteert met de Italiaanse klaviertraditie
Deze Toccata in D groot is de meest geliefde van Bachs zeven toccata’s. Ook Bertrand Cuiller heeft haar in het verleden heel vaak gespeeld. “Het is een heel theatraal stuk”, zegt hij, “bijzonder ‘elektrisch’”. Na een krachtig begin, dat zeer geïmproviseerd aandoet, volgt een meer doordacht gedeelte, waarin Bach verschillende thema’s een dialoog laat aangaan.
Een expressief recitatief vormt de overgang naar een Adagio in de ongebruikelijke toonsoort fis klein. Het Adagio is als een fuga geconcipieerd, maar is volgens Cuiller ook een beetje een lamento.
In een tweede recitatief bouwt Bach de dramatische spanning weer op, om dan uiteindelijk in een ‘vuurwerk’ los te barsten. De Toccata sluit af met een wilde dans die sterk aan een gigue doet denken. Op basis van een vrij simpel idee doet Bach in een groot tempo alle mogelijke toonaarden aan. Dit soort stukken laat bij uitstek de onstuimige Bach zien, vindt Cuiller. “Het zat niet alleen maar in zijn hoofd.”
In jeugdwerken als deze overschrijdt Bach allerlei denkbeeldige harmonische grenzen. Bij gebrek aan een Bach-handschrift baseren edities zich noodzakelijkerwijs op latere bronnen, en we weten dat Bachs muziek door sommige uitgevers werd ‘opgeschoond’. Stemvoeringen en chromatiek die buiten de lijntjes kleurden werden – ook tussen versies van deze Toccata – geregeld gecorrigeerd volgens de ‘regels’… die Bach zelf dus niet volgde. Wie weet welke inventieve rijkdom nog in een ver archief op ontdekking ligt te wachten?
Zeven toccata’s, BWV 910-916
De zeven toccata’s van Bach kunnen gezien worden als een afsluiting van zijn vroege periode als klaviercomponist. Hij heeft ze zelf niet als bundel bedacht, dat gebeurde pas na zijn dood. Toch laten ze een duidelijke samenhang zien, zowel wat de vorm als de stijl betreft. Het zijn uitgebreide, meerdelige werken. Maar anders dan bij de latere suites en partita’s, lopen de delen vrijwel naadloos in elkaar over. Bach staat hier nog duidelijk met één been in de zeventiende eeuw.
- BWV
- 912
- Titel
- Toccata in D groot
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- klavierwerken
- Serie
- Zeven toccata's (klavier)
- Jaartal
- 1705-1708
- Stad
- Weimar?
- Bijzonderheden
- BWV 912a is een vroege versie, wellicht bedoeld voor orgel
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 13 april 2018
-
- Opnamedatum
- 27 mei 2017
-
- Locatie
- Huis Bartolotti
-
- Klavecinist
- Bertrand Cuiller
-
- Klavecimbel
- Bruce Kennedy, 1989 naar Michael Mietke
-
- Regie en beeldmontage
- Gijs Besseling
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Pim van der Lee
-
- Muziekmontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera en licht
- Gijs Besseling, Danny Noordanus
-
- Datahandling
- Eline Eestermans
-
- Interview
- Jan Van den Bossche
-
- Productie concert
- Marco Meijdam
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
-
- Met dank aan
- Vereniging Hendrick de Keyser
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!