Viola da gamba sonate nr. 2 in D groot
BWV 1028 uitgevoerd door
Mieneke van der Velden en Benjamin Alard
Paushuize, Utrecht
Achter de muziek
Van vader op zoon
Voor wie schreef Bach deze virtuoze gambapartij?
Al bij de eerste noten is het duidelijk: Bach schreef dit stuk voor een gambist van de bovenste plank. De muzikale en technische eisen stijgen ver uit boven het gemiddelde. Ook de klavecinist moet een doorgewinterd musicus zijn geweest, maar naar hem hoeven we niet lang te zoeken: Bach heeft deze partij naar alle waarschijnlijkheid zelf uitgevoerd. Waarschijnlijk dateert deze sonate uit Leipzig. Het klavecimbel neemt zowel de bovenstem als de begeleiding voor zijn rekening en Bach probeerde dit soort nieuwigheden vooral daar. Tussen 1729 en 1739 bracht hij in Leipzig met zijn collegium musicum in het koffiehuis van Zimmermann veel instrumentale muziek in première, bij voorkeur met bevriende musici, leerlingen en familie.
De vraag is wie de virtuoze gambapartij gespeeld zou kunnen hebben. De beste kandidaat was eerder Christian Ferdinand Abel, een gambist die speelde in het Köthense ensemble dat Bach leidde tussen 1717 en 1723. Maar dat was toen deze sonate nog aanzienlijk vroeger werd gedateerd. Nu steeds meer musicologen ervan overtuigd raken dat dit werk in Leipzig werd geschreven, lijkt deze tijdgenoot en goede vriend van Bach geen optie. Hij volgde Bach namelijk op als kapelmeester in Köthen en werd daar in vermoedelijk 1737 ook begraven, en hij is waarschijnlijk nooit in Leipzig geweest.
Dat ligt anders voor zijn veertienjarige zoon Carl Friedrich Abel, een aankomend gambist die in 1737 aan de Thomasschool in Leipzig kwam studeren. Onder Bachs vleugels ontwikkelde hij zich tot een voortreffelijk musicus en componist, om in 1743 door zijn mentor aan een baan te worden geholpen in de beroemde hofkapel van Dresden. Later vertrok deze Abel naar Londen, waar hij veelvuldig samenwerkte met Bachs zoon Johann Christian. In Engeland componeerde Abel ook een respectabel oeuvre bij elkaar van behalve symfonieën en concerten ook tientallen prachtige gambawerken.
Zeker weten we niets, maar zijn hechte connectie met de familie Bach en zijn grote talent bestempelen Carl Friedrich tot dé kandidaat-uitvoerder van de Sonate voor gamba in D groot.
- BWV
- 1028
- Titel
- Sonate voor klavecimbel en viola da gamba in D groot
- Instrument
- viola da gamba, klavecimbel
- Genre
- kamermuziek
- Jaartal
- 1737-39?
- Stad
- Leipzig
Met steun van
The Howell Pack
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 1 april 2016
-
- Opnamedatum
- 1 maart 2015
-
- Locatie
- Paushuize, Utrecht
-
- Gambiste
- Mieneke van der Velden
-
- Klavecinist
- Benjamin Alard
-
- Viola da gamba
- Antoine Despont, 1617
-
- Klavecimbel
- Joel Katzman naar Joannes Couchet, ca. 1650
-
- Cameraregie en montage
- Lucas van Woerkum
-
- Muziekopname, -montage en mix
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Camera
- Robert M. Berger
-
- Camera-assistentie
- Stef van Wijk, Uriel Matahelumual
-
- Grip
- Jeroen de Haan, Thijme de Zoet
-
- Licht
- Zen Bloot
-
- Licht-assistentie
- Thomas Jeninga
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Productie concert
- Erik van Lith
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
-
- Met dank aan
- Lex Martens en Provincie Utrecht
-
- Met steun van
- The Howell Pack
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!