Bereitet die Wege, bereitet die Bahn
BWV 132 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Alfredo Bernardini
Waalse Kerk, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Heet van de naald
Poëzie van Salomo Franck, goede musici en zijn nieuwe positie als concertmeester brachten Bach nieuwe inspiratie
Een beter salaris en meer muzikale armslag, dat waren de ambities van de jonge Bach na amper een jaar als organist van de Blasiuskirche in Mühlhausen. Hij had deze post aangenomen omdat in Mühlhausen kwaliteiten op het gebied van het vocaal componeren uitdrukkelijk gewenst waren. Maar in de praktijk vielen de mogelijkheden tegen. Bachs kansen keerden toen hertog Wilhelm Ernst van Weimar hem midden 1708 vroeg om het gerenoveerde orgel van zijn hofkapel te komen keuren. De bejaarde hoforganist aldaar moest door ziekte afhaken, waardoor Bach ook het inwijdingsrecital op zich kon nemen. Dat bleek zo’n succes dat hem per direct de dubbelfunctie van hoforganist en kamermusicus werd aangeboden. Belangrijk voor Bach was dat hij hier voor het eerst met professionele musici zou kunnen samenwerken. Zijn uiteindelijke streven was namelijk een ‘goed georganiseerde kerkmuziek’ – waarvoor hij dan zelf uiteraard alle muziek wilde componeren.
Al met al duurde het nog tot 1714 voordat Bach tot concertmeester werd bevorderd en hij zijn vocale dromen kon gaan waarmaken, maar toen besloot hij ook direct tot compositorische vernieuwingen. De nadruk verschoof van formele zettingen van Bijbelteksten naar recitatieven en da capo-aria’s, geschreven op nieuwe teksten en alleen incidenteel aangevuld met een koraal. Leverancier van die nieuwe poëzie was onder anderen Salomo Franck, hofbibliothecaris in Weimar, die in 1715 zijn bundel Evangelisches Andachts-Opffer publiceerde. Bach verklankte veel van diens teksten heet van de naald: nog in hetzelfde jaar niet minder dan tien stuks, waaronder ook Bereitet die Wege, bereitet die Bahn.
In deze cantate worden drie aria’s afgewisseld met twee recitatieven en klinkt aan het slot een koraal. Er zijn feestelijke aria’s voor de sopraan, de alt en de bas, waarbij een glansrol is weggelegd voor steeds een ander instrument. De hobo manifesteert zich in de lange openingsaria en het ultrakorte slotkoraal, de cello krijgt van Bach een obligate partij in de basaria, terwijl de alt van een wervelende omspeling wordt voorzien door de viool. Zowel de vocale als de instrumentale partijen zijn veeleisend en geven een indicatie van het niveau van de musici waarover Bach in Weimar kon beschikken. Het slotdeel van deze cantate is niet overgeleverd; doorgaans wordt hier het slotkoraal uit cantate BWV 164 ingepast.
- BWV
- 132
- Titel
- Bereitet die Wege, bereitet die Bahn
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1715
- Stad
- Weimar
- Tekstdichter
- Salomo Franck
- Bestemming
- vierde zondag van de Advent
- Eerste uitvoering
- 22 december 1715
Achtergrondvideo's
Sopraan Julia Doyle
“Hoe worstelt sopraan Julia Doyle zich door bladzijden lang een en al zestiende noten?”
Dirigent Alfredo Bernardini
“Dirigent en hoboïst Alfredo Bernardini over de verschillende stemtonen in de tijd van Bach.”
Teksten
Origineel
1. Arie (Sopran)
Bereitet die Wege, bereitet die Bahn!
Bereitet die Wege
und machet die Stege
im Glauben und Leben
dem Höchsten ganz eben,
Messias kömmt an!
2. Rezitativ (Tenor)
Willst du dich Gottes Kind
und Christi Bruder nennen,
so müssen Herz und Mund
den Heiland frei bekennen.
Ja, Mensch, dein ganzes Leben
muss von dem Glauben Zeugnis geben!
Soll Christi Wort und Lehre
auch durch dein Blut versiegelt sein,
so gib dich willig drein!
Denn dieses ist der Christen Kron und Ehre.
Indes, mein Herz, bereite noch heute
dem Herrn die Glaubensbahn
und räume weg die Hügel und die Höhen,
die ihm entgegen stehen!
Wälz ab die schweren Sündensteine,
nimm deinen Heiland an,
dass er mit dir im Glauben sich vereine!
3. Arie (Bass)
Wer bist du? Frage dein Gewissen,
da wirst du sonder Heuchelei,
ob du, o Mensch, falsch oder treu,
dein rechtes Urteil hören müssen.
Wer bist du? Frage das Gesetze,
das wird dir sagen, wer du bist,
ein Kind des Zorns in Satans Netze,
ein falsch und heuchlerischer Christ.
4. Rezitativ (Alt)
Ich will, mein Gott, dir frei heraus bekennen,
ich habe dich bisher nicht recht bekannt.
Ob Mund und Lippen
gleich dich Herrn und Vater nennen,
hat sich mein Herz doch von dir abgewandt.
Ich habe dich verleugnet mit dem Leben!
Wie kannst du mir ein gutes Zeugnis geben?
Als, Jesu, mich dein Geist und Wasserbad
gereiniget von meiner Missetat,
hab ich dir zwar stets feste Treu versprochen;
Ach! aber ach! der Taufbund ist gebrochen.
Die Untreu reuet mich!
Ach Gott, erbarme dich,
ach hilf, dass ich mit unverwandter Treue
den Gnadenbund im Glauben stets erneue!
5. Arie (Alt)
Christi Glieder, ach bedenket,
was der Heiland euch geschenket
durch der Taufe reines Bad!
Bei der Blut- und Wasserquelle
werden eure Kleider helle,
die befleckt von Missetat.
Christus gab zum neuen Kleide
roten Purpur, weisse Seide,
diese sind der Christen Staat.
6. Choral
Ertödt uns durch deine Güte;
erweck uns durch deine Gnad;
den alten Menschen kränke,
dass der neu' leben mag
wohl hie auf dieser Erden,
den Sinn und all Begehrden
und G'danken habn zu dir.
Vertaling
1. Aria (sopraan)
Maak de wegen gereed, maak de baan gereed!
Maak de wegen gereed
en maak de paden
in het geloof en in het leven
volkomen vlak voor de Allerhoogste,
de Messias is in aantocht!
2. Recitatief (tenor)
Als je jezelf kind van God
en broeder van Christus wilt noemen,
dan moeten hart en mond
de Heiland vrijuit belijden.
Ja, mens, je hele leven
moet getuigen van het geloof!
Als je wilt dat het woord en de leer van Christus
ook door jouw bloed wordt bezegeld,
geef je dan gewillig over!
Want dat is de kroon en de eer van christenen.
Maak ondertussen, mijn hart, nog vandaag
de geloofsbaan voor de Heer gereed
en verwijder de heuvels en de bergen
die hem in de weg staan!
Wentel de zware stenen van de zonde van je af,
neem je Heiland aan,
opdat hij zich in het geloof met jou verenigt.
3. Aria (bas)
Wie ben jij? Vraag het je geweten,
dan zul je zonder gehuichel
het juiste oordeel over jou moeten horen,
of jij, o mens, vals of trouw bent.
Wie ben jij? Vraag het de wet,
die zal je vertellen wie je bent,
een kind van de toorn in de netten van Satan,
een valse, huichelachtige christen.
4. Recitatief (alt)
Ik wil u, mijn God, eerlijk bekennen:
ik heb u tot nu toe niet echt beleden.
Hoewel mond en lippen
u Heer en Vader noemen,
heeft mijn hart zich van u afgekeerd.
Ik heb u verloochend met mijn leven!
Hoe kunt u mij een goed getuigschrift geven?
Toen, Jezus, uw geest en het waterbad
mij hadden gereinigd van mijn zonden,
heb ik u wel steeds vaste trouw beloofd;
maar ach, ik heb het doopverbond gebroken.
Ik heb berouw van mijn ontrouw!
Ach God, ontferm u,
ach, help mij om met onwankelbare trouw
het genadeverbond in het geloof steeds te vernieuwen!
5. Aria (alt)
Lidmaten van Christus, ach, bedenk
wat de Heiland jullie heeft geschonken
door het zuivere bad van de doop!
Bij de bron van bloed en water
worden jullie kleren helder,
terwijl ze bevlekt waren met zonden.
Christus gaf als nieuwe kleding
rood purper, witte zijde,
dat is de staatsiekleding van de christenen.
6. Koraal
Dood ons door uw goedheid,
wek ons op door uw genade;
maak de oude mens ziek,
zodat hij een nieuw leven kan krijgen
hier op deze aarde,
en zijn gevoel en al zijn verlangens
en gedachten naar u uitgaan.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 19 december 2014
-
- Opnamedatum
- 8 juni 2014
-
- Locatie
- Waalse Kerk, Amsterdam
-
- Hobo en leiding
- Alfredo Bernardini
-
- Sopraan
- Julia Doyle
-
- Alt
- Tim Mead
-
- Tenor
- Jan Kobow
-
- Bas
- Dominik Wörner
-
- Viool 1
- Shunske Sato
-
- Viool 2
- Cecilia Bernardini
-
- Altviool
- Staas Swierstra
-
- Cello
- Lucia Swarts
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Productie concert
- Marco Meijdam, Imke Deters
-
- Productie
- Zoë de Wilde, Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- MaNOj Kamps, Onno van Ameijde, Jasper Verkaart
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Jorrit Garretsen, Joris Kerbosch, Sal Kroonenberg
-
- Montage
- Jasper Verkaart, MaNOj Kamps, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Harm Bredero, Alban Riphagen
-
- Geluids-assistenten
- Jaap Firet, Pim van der Lee, Jaap van Stenis, Bobby Verbakel
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
-
- Camera-assistent
- Izak de Dreu
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage assistent
- Martijn Snoeren
-
- Kleurcorrectie
- Marlieke Kasten
-
- Met dank aan
- Nienke Meuleman
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!