Canzona in d klein

Canzona in d klein

BWV 588 uitgevoerd door Dorien Schouten
Bovenkerk, Kampen

Achter de muziek

Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits

Stile antico

Bach scherpt zijn pen aan hét instrumentale genre van de barok

Terwijl de muzikale smaak rond hem snel verjongde, bleef Bach zijn leven lang elementen uit zijn muzikale jeugd (en daarvoor) hernemen. Alleen al door te volharden in zijn consequent briljante contrapunt gaf hij blijk van een zeker archaïsme. Maar zo’n genie ontstond natuurlijk niet uit het niets, dat moest integendeel grondig rijpen. Voor een inkijkje in dat proces kunnen we gelukkig te rade gaan bij enkele overgeleverde vroege werken. Dat zijn vaak stijloefeningen zoals deze Canzona, bewijs van Bachs kameleontische geest.

Met de uitbarsting van de barok in zestiende-eeuws Italië kregen componisten meer interesse in instrumentale muziek. Het belangrijkste genre was de canzona, een solo- of ensemblewerk in verschillende delen die een waaier aan sferen oproepen. Trouw aan het renaissance-contrapunt, maar verlost van de natuurlijke beperkingen van zangers, schreven meesters als Girolamo Frescobaldi graag lastige intervallen en zochten ze de uiterste registers van hun instrumenten op. Door zijn flexibiliteit werd het genre al snel in heel Europa populair. Johann Jakob Froberger en Dietrich Buxtehude vertegenwoordigden in het noorden een late bloei.

Bach volgde het archetype in detail, misschien wel geïnspireerd door een Frescobaldi-uitgave uit 1635 in zijn bezit. Hij beperkte zich echter tot twee delen, twee fuga’s bovendien. De thema’s, in twee- respectievelijk driedelige maatsoort, gebruiken de ‘sequens’-techniek (herhaling van een motief een toon lager of hoger), terwijl de antwoorden chromatisch gekleurd zijn (halve toonsafstanden). Strikt volgens de regels van de kunst schreef Bach een werk dat haast een oefening lijkt. Toch maken de twee contrasterende thema’s, een uitnodiging om verschillende registers in te zetten, dit unicum tot een geslaagde proeve van bekwaamheid.

BWV
588
Titel
Canzona in d klein
Instrument
orgel
Genre
orgelwerken
Jaartal
vóór 1714
Stad
Arnstadt/Weimar
Bijzonderheden
De apart genoteerde pedaalpartij is technisch gezien overbodig. Het werk kan in feite volledig op elk toetseninstrument worden gespeeld. Bachs handschrift, dat uitsluitsel had kunnen geven, ontbreekt.

Achtergrondvideo's

Organiste Dorien Schouten

“Wat de twee delen in dit stuk met elkaar verbindt is een dalende chromatische lijn; een lamento-bas”

Teksten

Origineel

Vertaling

Credits

  • Publicatiedatum
    12 augustus 2016
  • Opnamedatum
    1 oktober 2015
  • Locatie
    Bovenkerk, Kampen
  • Organiste
    Dorien Schouten
  • Orgel
    Reil-Koororgel
  • Cameraregie
    Jan Van den Bossche, Hanna Schreuders
  • Camera
    Maarten van Rossem, Gijs Besseling
  • Muziekproductie, montage en mix
    Guido Tichelman
  • Beeldmontage en interview
    Gijs Besseling
  • Productie
    Jessie Verbrugh

Help ons All of Bach te voltooien

Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!