Canzona in d klein
BWV 588 uitgevoerd door Dorien Schouten
Bovenkerk, Kampen
Achter de muziek
Stile antico
Bach scherpt zijn pen aan hét instrumentale genre van de barok
Terwijl de muzikale smaak rond hem snel verjongde, bleef Bach zijn leven lang elementen uit zijn muzikale jeugd (en daarvoor) hernemen. Alleen al door te volharden in zijn consequent briljante contrapunt gaf hij blijk van een zeker archaïsme. Maar zo’n genie ontstond natuurlijk niet uit het niets, dat moest integendeel grondig rijpen. Voor een inkijkje in dat proces kunnen we gelukkig te rade gaan bij enkele overgeleverde vroege werken. Dat zijn vaak stijloefeningen zoals deze Canzona, bewijs van Bachs kameleontische geest.
Met de uitbarsting van de barok in zestiende-eeuws Italië kregen componisten meer interesse in instrumentale muziek. Het belangrijkste genre was de canzona, een solo- of ensemblewerk in verschillende delen die een waaier aan sferen oproepen. Trouw aan het renaissance-contrapunt, maar verlost van de natuurlijke beperkingen van zangers, schreven meesters als Girolamo Frescobaldi graag lastige intervallen en zochten ze de uiterste registers van hun instrumenten op. Door zijn flexibiliteit werd het genre al snel in heel Europa populair. Johann Jakob Froberger en Dietrich Buxtehude vertegenwoordigden in het noorden een late bloei.
Bach volgde het archetype in detail, misschien wel geïnspireerd door een Frescobaldi-uitgave uit 1635 in zijn bezit. Hij beperkte zich echter tot twee delen, twee fuga’s bovendien. De thema’s, in twee- respectievelijk driedelige maatsoort, gebruiken de ‘sequens’-techniek (herhaling van een motief een toon lager of hoger), terwijl de antwoorden chromatisch gekleurd zijn (halve toonsafstanden). Strikt volgens de regels van de kunst schreef Bach een werk dat haast een oefening lijkt. Toch maken de twee contrasterende thema’s, een uitnodiging om verschillende registers in te zetten, dit unicum tot een geslaagde proeve van bekwaamheid.
- BWV
- 588
- Titel
- Canzona in d klein
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Jaartal
- vóór 1714
- Stad
- Arnstadt/Weimar
- Bijzonderheden
- De apart genoteerde pedaalpartij is technisch gezien overbodig. Het werk kan in feite volledig op elk toetseninstrument worden gespeeld. Bachs handschrift, dat uitsluitsel had kunnen geven, ontbreekt.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 12 augustus 2016
-
- Opnamedatum
- 1 oktober 2015
-
- Locatie
- Bovenkerk, Kampen
-
- Organiste
- Dorien Schouten
-
- Orgel
- Reil-Koororgel
-
- Cameraregie
- Jan Van den Bossche, Hanna Schreuders
-
- Camera
- Maarten van Rossem, Gijs Besseling
-
- Muziekproductie, montage en mix
- Guido Tichelman
-
- Beeldmontage en interview
- Gijs Besseling
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!