Wer nur den lieben Gott lässt walten
BWV 691 uitgevoerd door Dorien Schouten
Bovenkerk, Kampen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Eenvoudig vertrouwen
Een geliefd koraal wordt een oefening in versiering
‘Wer Gott, dem Allerhöchsten, traut, der hat auf keinen Sand gebaut,’ zo besluit Georg Neumark het eerste vers van zijn geliefde koraal, gepubliceerd in 1641. Een simpele boodschap, die in Bachs bewerking een haast even simpele verklanking vindt. We weten het niet zeker (bij Bachs orgelwerken weten we heel weinig zeker), maar achter dit werkje schuilt waarschijnlijk een didactisch plan. Wer nur den lieben Gott lässt walten duikt namelijk niet alleen op in de zogenaamde Kirnbergerschen Sammlung waaraan het zijn catalogusnummer ontleent, maar ook eerder al in de ‘klavierboekjes’ voor Wilhelm Friedemann (vroege jaren 1720) en Anna Magdalena (1725). Vooral die eerste bron is voor dit stuk interessant.
Kort nadat zijn zoon 9 jaar was geworden, begon vader Bach een boekje dat zich in de loop der jaren vulde met muziek. Het werd een reeks opmerkelijke, niet te moeilijke stukken, steeds gericht op een specifiek onderdeel van het klavierspel. Deze koraalbewerking werd een oefening in ornamentatie: van de versieringen in de tabel vooraan in de bundel, komen de meeste hier terug. Zo krijgen we een glimp van Bachs vele manieren om een melodie tot leven te wekken – een traditie die we jammer genoeg maar mondjesmaat toepassen op zijn minder expliciet versierde muziek.
Bouwend op Franse voorbeelden, waar men graag hyperspecifiek noteerde, deed Bach de zwierige melodie glinsteren van omspelingen. En om de aandacht van luisteraar noch leerling af te leiden, hield hij de begeleiding in de linkerhand simpel. Een manualiter uitvoering (met alleen de handen en zonder pedaal) op twee klavieren ligt voor de hand. Al werkt dit stuk net zo vertederend op klavecimbel of beter nog klavichord, het barokke huisinstrument bij uitstek.
Kirnbergerschen Sammlung, BWV 690-713
Bach heeft veel van zijn composities gekoesterd. Hij zorgde dat ze werden gebundeld of gerecycled en als het even kon werden uitgegeven. Maar er zijn ook stukken die achter het net visten. Zoals de vierentwintig vroege orgelcomposities die bekend geworden zijn als de Kirnbergerschen Sammlung. We danken de overlevering van deze werken aan Bachs student Johann Kirnberger, die na de dood van zijn leermeester onder meer vierentwintig orgelcomposities verzamelde. Wat het meest opvalt aan deze collectie is het gebrek aan samenhang. De enige overeenkomst is dat alle werken zeer waarschijnlijk stammen uit de periode vóór 1710.
- BWV
- 691
- Titel
- Wer nur den lieben Gott lässt walten
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Kirnbergerschen Sammlung (orgel), Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach, Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach
- Jaartal
- voor 1710?
- Stad
- Weimar, Köthen
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 16 september 2016
-
- Opnamedatum
- 1 oktober 2015
-
- Locatie
- Bovenkerk, Kampen
-
- Organiste
- Dorien Schouten
-
- Orgel
- Reil-Koororgel
-
- Cameraregie
- Jan Van den Bossche, Hanna Schreuders
-
- Camera
- Maarten van Rossem, Gijs Besseling
-
- Muziekproductie, montage en mix
- Guido Tichelman
-
- Beeldmontage en interview
- Gijs Besseling
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!