Toccata in d klein
BWV 913 uitgevoerd door Siebe Henstra
Felix Meritis, Amsterdam
Titus Crijnen naar Johannes Ruckers
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Grillig en roekeloos
Geïnspireerd door Buxtehude kende Bach nauwelijks grenzen
Virtuoos, inventief, ontroerend maar ook grillig op het roekeloze af – zo zou je deze mogelijk vroegste toccata van Bach voor klavecimbel kunnen karakteriseren. Er is geen autograaf van bekend, maar het werk moet gecomponeerd zijn kort na Bachs terugkeer van een reis naar Lübeck. Daar had hij de vermaarde organist Dietrich Buxtehude horen spelen. En dat beviel Bach zo, dat hij veel langer was weggebleven dan de paar weken waarvoor hij van zijn werkgever toestemming had. Bij terugkeer, begin 1706, kreeg hij van de kerkenraad in Arnstadt dan ook de wind van voren.
In één moeite door werd hem trouwens nog meer voor de voeten gegooid: met de vele curieuze variationes in zijn koraalvoorspelen en de vele vreemde noten die hij erin vermengde, bracht Bach de kerkgangers keer op keer in verwarring. Sterker, toen was geklaagd dat hij te lang preludeerde, was hij uit pure recalcitrantie veel te kort gaan spelen, wat een beschamende hilariteit had veroorzaakt onder de koorstudenten op de orgelgalerij.
Luisterend naar deze toccata is één ding glashelder: Bachs neiging de grenzen van de muzikale mogelijkheden van hemzelf en die van zijn toehoorders op te zoeken was na deze reprimandes bepaald niet afgenomen. In tegendeel: ruim twaalf minuten liet hij zijn inspiratie de vrije loop. Uit een allengs avontuurlijker voorspel laat hij twee ingenieuze fuga’s ontspruiten, onderbroken door een smachtend adagio. Bach moet zich omstreeks deze tijd zijn gaan realiseren dat er meer dan een compositorisch keurslijf afgeschud diende te worden, wilde hij zich verder kunnen ontplooien. Een jaar later zag hij zijn kans schoon, en solliciteerde met succes naar de post van organist van de Blasiuskirche in Mühlhausen.
Zeven toccata’s, BWV 910-916
De zeven toccata’s van Bach kunnen gezien worden als een afsluiting van zijn vroege periode als klaviercomponist. Hij heeft ze zelf niet als bundel bedacht, dat gebeurde pas na zijn dood. Toch laten ze een duidelijke samenhang zien, zowel wat de vorm als de stijl betreft. Het zijn uitgebreide, meerdelige werken. Maar anders dan bij de latere suites en partita’s, lopen de delen vrijwel naadloos in elkaar over. Bach staat hier nog duidelijk met één been in de zeventiende eeuw.
- BWV
- 913
- Titel
- Toccata in d klein
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- klavierwerken
- Serie
- Zeven toccata's (klavier)
- Jaartal
- 1706?
- Stad
- Arnstadt
- Bijzonderheden
- Er bestaan twee versies, waarvan de eerste in 1801 in druk verscheen.
Met steun van
Bachfonds van de Nederlandse Bachvereniging, Felix Meritis
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 6 november 2015
-
- Opnamedatum
- 19 mei 2015
-
- Locatie
- Felix Meritis, Amsterdam
-
- Klavecinist
- Siebe Henstra
-
- Klavecimbel
- Titus Crijnen (1992) naar Johannes Ruckers, 1638
-
- Cameraregie en montage
- Lucas van Woerkum
-
- Muziekopname, -montage en -mix
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Camera
- Robert Berger, Simon Aarden, Maarten van Rossem
-
- Licht
- Zen Bloot, Patrick Galvin
-
- Camera assistentie
- Uriel Matahelumual
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Productie concert
- Erik van Lith
-
- Productie film
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Bachfonds van de Nederlandse Bachvereniging, Felix Meritis
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!