'Brandenburgs' concert nr. 4 in G groot
BWV 1049 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Shunske Sato
Felix Meritis, Amsterdam
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Grensvervagend
Hoe Bach bewust de traditionele concertvorm in de war gooit
In dit concert zet Bach je telkens op het verkeerde been. Want wie zijn precies de solisten? In eerste instantie voeren de twee fluiten de boventoon, maar na het inleidende refrein is het de viool die zich tot solist ontpopt. Na het volgende refrein nemen de twee fluiten het stokje weer over, maar al gauw worden ze afgetroefd door de viool die in een wervelwind van razendsnelle noten de aandacht opeist. En zo gaat het telkens weer. Steeds is de rol van met name de fluiten tweeslachtig.
In het statige tweede deel zijn ze duidelijk de solisten, maar in het derde deel spelen ze regelmatig allebei dezelfde noten. Bach gooit de gebruikelijke duidelijke tegenstelling tussen solisten en ensemble bewust in de war. En alsof hij dat extra duidelijk wil maken begint hij het derde deel als een fuga, een vorm waarin alle stemmen per definitie gelijkwaardig zijn. Maar net als we denken dat het een echte fuga wordt, volgt daarna toch weer een solo voor de viool. Vervolgens doorspekt Bach de traditionele afwisseling tussen gezamenlijke refreinen en solopassages steeds weer met fuga-achtige imitaties. Zo eindigt Bach zijn spel met de karakteristieke elementen van de concertvorm op toepasselijk subversieve en grensvervagende wijze.
'Brandenburgse' concerten, BWV 1046-1051
In maart 1721 zond Bach vanuit Köthen een handschrift getiteld “zes concerten met verscheidene instrumenten” (“Six concerts avec plusieurs instruments”) naar Berlijn, met een opdracht aan Christian Ludwig (1677-1734), markgraaf van Brandenburg-Schwedt. In het voorwoord verklaarde Bach dat hij “een paar jaar eerder” voor de markgraaf had gemusiceerd, en toentertijd had beloofd “enige van zijn composities” op te sturen. Dat was waarschijnlijk tijdens een bezoek aan Berlijn in maart 1719, toen Bach naar de Pruisische hoofdstad was afgereisd om een nieuw klavecimbel voor het hof in Köthen in ontvangst te nemen. De muziek die hij een paar jaar later aan de markgraaf stuurde – later bekend geworden als de 'Brandenburgse' Concerten – is Bachs ultieme kijk op het belangrijkste grootschalige instrumentale genre van zijn tijd: het concert.
Het gaat bij een concert vrijwel altijd om een (combinatie van) solo-instrument(en) en een ensemble. Het centrale idee is de afwisseling tussen één of meerdere solisten en het gehele ensemble in een soort speelse competitie. In de zes 'Brandenburgse' Concerten verkent Bach alle uithoeken van dit genre in zowel bezetting als de manier waarop hij de vorm naar zijn hand zet: alle algemeen gebruikte strijk- en blaasinstrumenten en het klavecimbel passeren solistisch de revue, de muzikale vormen reiken van hofdansen tot bijna-fuga’s, en de relatie tussen de solo- en tutti-instrumenten is steeds weer anders. Zo bieden de zes concerten samen een virtuoze staalkaart van het concert in de Barok.
- BWV
- 1049
- Titel
- Concert in G groot
- Bijnaam
- 'Brandenburgs' concert nr. 4
- Genre
- orkestwerken
- Serie
- Brandenburgse concerten
- Jaartal
- 1719-1720
- Stad
- Köthen
- Bestemming
- In 1721 opgedragen aan markgraaf Christian Ludwig van Brandenburg
- Bijzonderheden
- Tussen 1735 en 1746 bewerkte Bach dit vierde Brandenburgse concert tot een klavecimbelconcert (BWV 1057).
Met steun van
Bachfonds van de Nederlandse Bachvereniging, Felix Meritis
Achtergrondvideo's
Shunske Sato en Heiko ter Schegget
“Violist Shunske Sato verontschuldigt zich tegenover blokfluitist Heiko ter Schegget voor de ruimte die hij claimt in dit concert.”
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 2 oktober 2015
-
- Opnamedatum
- 19 mei 2015
-
- Locatie
- Felix Meritis, Amsterdam
-
- Viool en leiding
- Shunske Sato
-
- Blokfluit
- Heiko ter Schegget, Benny Aghassi
-
- Viool 1
- Lucia Giraudo
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit
-
- Altviool
- Anneke van Haaften
-
- Cello
- Lucia Swarts
-
- Contrabas
- James Munro
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Cameraregie en montage
- Lucas van Woerkum
-
- Muziekopname, -montage en mix
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Camera
- Robert Berger, Simon Aarden, Maarten van Rossem
-
- Licht
- Zen Bloot, Patrick Galvin
-
- Camera assistentie
- Uriel Matahelumual
-
- Interview
- Onno van Ameijde
-
- Productie concert
- Erik van Lith
-
- Productie opname
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Bachfonds van de Nederlandse Bachvereniging, Felix Meritis
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!