Wenn wir in höchsten Nöten sein
BWV 641 uitgevoerd door Daniel Seeger
Freiberger Dom Sankt Marien, Freiberg, Duitsland
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Evenwichtig en vindingrijk
Bach stelt ons gerust
Wenn wir in höchsten Nöten sein, BWV 641, komt uit het Orgelbüchlein, een verzameling koraalvoorspelen die Bach tussen 1712 en 1717 bijeenbracht. Een koraalvoorspel – een korte inleiding door de organist – zorgde ervoor dat de kerkgemeente wist welk gezang ingezet moest worden.
In de ontstaanstijd van BWV 641 werkte Bach in Weimar, als organist en kamermusicus aan het hof van hertog Wilhelm Ernst. Bach had de jaren daarvoor veel ervaring opgedaan in het ambt van improviserend organist. Waar hij in zijn eerste koraalvoorspelen nog zocht naar een eigen stijl, en soms al te nadrukkelijk wilde experimenteren, horen we hier de Bach die we allemaal zo bewonderen. Evenwichtig, eindeloos vindingrijk, met een open oor voor zowel de traditie als de laatste mode, en altijd gericht op het karakter van de tekst. Het was voor het eerst dat Bach zo'n systematische verzameling koraalbewerkingen aanlegde; blijkbaar was hij zich bewust van het niveau dat hij erin behaald had.
De geruststellende muziek draagt het koraal Wenn wir in höchsten Nöten sein. Als wij in hoogste nood verkeren, weten wij in elk geval dat wij de Heer samen aanroepen. Oorspronkelijk was het een calvinistisch gezang (Lève le coeur), de melodie komt van de beroemde hymneschrijver Louis Bourgeois. Blijkbaar hielden de lutheranen van deze melodie, want ze wordt ook gebruikt voor het koraal Vor deinem Thron tret' ich hiermit. Het koraalvoorspel met deze naam schreef Bach aan het eind van zijn leven - volgens de overlevering dicteerde hij het vanaf zijn sterfbed.
Orgelbüchlein, BWV 599-644
Bach begon al in zijn tijd als hoforganist in Weimar (1708-1714) een eerste collectie aan te leggen van koraalbewerkingen en koraalvoorspelen (composities op basis van lutherse kerkliederen). Deze waren bedoeld voor in de kerkdienst, de voorspelen als inleiding voor de gemeentezang. Blijkens de inhoudsopgave in Bachs manuscript had het een bundel met 164 composities moeten worden, maar het werden er uiteindelijk niet meer dan 46 (BWV 599-644). Die ordening, gecombineerd met de geringe lengte van de stukken, wijst erop dat Bach van plan is geweest een complete cyclus van koraalbewerkingen samen te stellen. Later, in zijn tijd in Köthen, voorzag hij de bundel van een titelpagina. Daarop staat: Orgel-Büchlein, Worinne einem anfahenden Organisten Anleitung gegeben wird, auff allerhand Arth einen Choral durchzuführen… (Orgelboekje, waarin een beginnend organist geleerd wordt een koraal op allerlei manieren te bewerken…). De verzameling bestemde hij dus toen pas als leerboek, wellicht om in 1722 te presenteren bij zijn sollicitatie voor de post van Thomascantor in Leipzig, waar hem een belangrijke onderwijstaak te wachten stond. De leerlingen zullen er een kluif aan gehad hebben, want in een notendop bevatten de voorspelen het complete gamma aan barokke klaviertechnieken.
- BWV
- 641
- Titel
- Wenn wir in höchsten Nöten sein
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Orgelbüchlein
- Jaartal
- 1714-1715
- Stad
- Weimar
Met steun van
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 30 maart 2023
-
- Opnamedatum
- 16 september 2020
-
- Locatie
- Freiberger Dom Sankt Marien, Freiberg, Duitsland
-
- Organist
- Daniel Seeger
-
- Orgel
- Gottfried Silbermann, 1711-1714
-
- Regie en beeldmontage
- Robin van Erven Dorens
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Robin van Erven Dorens, Onno van der Wal
-
- Licht
- Ernst-Jan Thieme
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- MWH4impact
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!