Partita nr. 5 in G groot
BWV 829 uitgevoerd door Elina Albach
in de Philharmonie Haarlem
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Credits
Credits
Welke vingerzetting gebruik jij?
Een Sarabande als een carillon
Deze vijfde partita uit de set van zes begint met een deel dat Bach Praeambulum noemde. Het is in feite een fantasia, een quasi geïmproviseerde entree die vooral draait om simpele toonladders en akkoorden. Door die ongebruikelijke titel en de muzikale inhoud doet dit denken aan het begin van een muzikale lesmethode. Ook het spelen van toonladders heeft namelijk een geschiedenis. Traditioneel werden in Bachs tijd vingerzettingen zonder de duim gebruikt. Dat betekent dat toetsenisten een toonlader op een andere manier speelden en fraseerden dan een moderne pianist. Die gewoonte was in Bachs tijd al aan het veranderen en de toonladders in het eerste deel van deze Partita in G groot lijken een vraag aan de toetsenist: welke vingerzetting gebruik jij?
Na het Praeambulum vragen de andere delen steeds om aandacht voor andere aspecten van de vingers van de toetsenist. Zo gaat het in de Allemande om evenwichtig gefraseerde triolen en zijn de Corrente en het Tempo di minuetta studies in gebroken akkoorden. Bovendien is alleen de langzame Sarabande volledig driestemmig. Het Tempo di minuetto is zelfs vrijwel eenstemmig – geen wonder dat Robert Schumann dit als lesmateriaal voor zijn dochter Marie gebruikte. Aan het eind, in de Gigue, klinkt weer volledig ontwikkelde driestemmigheid. Voor dat slotdeel pakt Bach nog even extra uit. Na de eenvoud van de eerdere delen neemt deze Gigue gaandeweg de gedaante van een driestemmige fuga met twee thema’s aan.
Het zou interessant zijn om te weten hoe toetsenisten en componisten deze partita door de eeuwen heen speelden. We weten we dat Johannes Brahms in november 1855 een exemplaar van de oorspronkelijke editie van deze Vijfde partita kocht. En op een opname is te horen hoe Béla Bartók het Praeambulum speelt. Maar hun vingerzettingen kennen we helaas niet. En wat doet klaveciniste Elina Albach in onze opname? We zaten er bovenop zodat u het goed kunt zien. Nog een bijzonder weetje: Elina Albach moet bij deze Sarabande altijd denken aan een carillon en stemde daar haar keus van registers op af. En net na haar slotakkoord van de opname hoorden we: het carillon van de Grote Kerk in Haarlem.
- BWV
- 829
- Titel
- Partita nr. 5 in G groot
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- klavierwerken
- Serie
- Clavier-Übung I, II, IV, Zes klavierpartita's
- Jaartal
- ca. 1725-1731
- Stad
- Leipzig
Met steun van
Dr. van Wijk-Bos
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 18 augustus 2022
-
- Opnamedatum
- 2 juni 2021
-
- Locatie
- Philharmonie, Haarlem
-
- Klavecinist
- Elina Albach
-
- Klavecimbel
- Markus Krebs, 2009 naar Michael Mietke
-
- Regie, camera
- Robin van Erven Dorens
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Onno van der Wal
-
- Licht
- Ernst-Jan Thieme
-
- Best boy
- Jordi Kooij
-
- Datahandling
- Stefan Ebels
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Dr. van Wijk-Bos
-
- Ter nagedachtenis aan
- haar geliefde overleden echtgenoot A. David Bos, die nu zingt bij de hemelse koren en tijdens zijn leven een groot bewonderaar was van klassieke muziek, in het bijzonder van J.S. Bach.
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!