In allen meinen Taten
BWV 97 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Shunske Sato
Philharmonie, Haarlem
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Grenzeloos vertrouwen
Een cantate vol aria’s op een veelgebruikte zangtekst
De Duitse dichter, arts en diplomaat Paul Fleming schreef het gezang In allen meinen Taten circa 1633. De tekst die hij schreef, stroomt over van grenzeloos vertrouwen in Gods plan. Dat vertrouwen moest Fleming sterken bij de hachelijke diplomatieke handelsmissie naar Moskou die hij in opdracht van zijn heer - Frederik III van Holstein-Gottorp - ondernam.
Zo’n honderd jaar later schreef Bach een nieuwe cantate op de tekst van Fleming, die inmiddels alom bekend was geworden. Ongebruikelijk is de samenstelling van de tekst. Bach schreef veel meer cantates op basis van koralen, maar liet daar meestal ook nieuwe teksten bij schrijven. In deze cantate houdt hij zich echter strikt aan Flemings tekst, zonder enige toevoeging.
De cantate begint met een koraalfantasie in de stijl van een ouverture. Aan het Franse hof begeleidde dit feestelijk-plechtige dansritme de entree van de Zonnekoning. Hier verbeeldt het de koninklijke glorie van God. In Bachs tijd en ook nu zingen Duitse kerkgangers Flemings tekst op dezelfde melodie als het koraal Ich bin’s, ich sollte büßen uit Bachs Matthäus-Passion. Bach liet deze melodie slechts horen in het openingskoor en het slotkoraal.
De hoeveelheid aria’s in deze cantate is opmerkelijk, het zijn er maar liefst vier, voor elke stemsoort één. Plus nog een duet voor sopraan en bas. De cantate heeft daarentegen slechts twee vrij korte recitatieven. Bijzonder is de aria Ich traue seiner Gnaden voor tenorsolist. Met name de begeleidende vioolpartij is van hoog niveau, met veel moeilijke dubbelgrepen - akkoorden die de violist op twee snaren tegelijk moet spelen.
Het is onduidelijk wanneer deze cantate in première ging, maar het is waarschijnlijk dat Bach hem onder andere wilde gebruiken voor een huwelijk. In de partituur staan de woorden “nach der Trauung”, ofwel “na het huwelijk”, doorgekrast. Flemings hymne past bij elk moment in het kerkelijk jaar, en het is goed denkbaar dat Bach hem op een andere gelegenheid heeft hergebruikt.
- BWV
- 97
- Titel
- In allen meinen Taten
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1734
- Stad
- Leipzig
- Tekstdichter
- Paul Fleming
- Bestemming
- Onbekend
- Bijzonderheden
- Bach schreef dit werk wellicht voor een bruiloft
Met steun van
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Chor
In allen meinen Taten
laß ich den Höchsten raten,
der alles kann und hat;
er muß zu allen Dingen,
solls anders wohl gelingen,
selbst geben Rat und Tat.
2. Arie (Tenor)
Nichts ist es spat und frühe
um alle meine Mühe,
mein Sorgen ist umsonst.
Er mags mit meinen Sachen
nach seinem Willen machen,
ich stells in seine Gunst.
3. Rezitativ (Tenor)
Es kann mir nichts geschehen,
als was er hat versehen,
und was mir selig ist;
ich nehm es, wie ers gibet;
was ihm von mir beliebet,
das hab ich auch erkiest.
4. Arie (Tenor)
Ich traue seiner Gnaden,
die mich vor allem Schaden,
vor allem Übel schützt.
Leb ich nach seinen Gesetzen,
so wird mich nichts verletzen,
nichts fehlen, was mir nützt.
5. Rezitativ (Alt)
Er wolle meiner Sünden
in Gnaden mich entbinden,
durchstreichen meine Schuld!
Er wird auf mein Verbrechen
nicht stracks das Urteil sprechen
und haben noch Geduld.
6. Arie (Alt)
Leg ich mich späte nieder,
erwache frühe wieder,
lieg oder ziehe fort,
in Schwachheit und in Banden,
und was mir stößt zuhanden,
so tröstet mich sein Wort.
7. Duett (Sopran, Bass)
Hat er es denn beschlossen,
so will ich unverdrossen
an mein Verhängnis gehn!
Kein Unfall unter allen
wird mir zu harte fallen,
ich will ihn überstehn.
8. Arie (Sopran)
Ihm hab ich mich ergeben
zu sterben und zu leben,
sobald er mir gebeut.
Es sei heut oder morgen,
dafür laß ich ihn sorgen;
er weiß die rechte Zeit.
9. Choral
So sei nun, Seele, deine
und traue dem alleine,
der dich erschaffen hat;
es gehe, wie es gehe,
dein Vater in der Höhe
weiß allen Sachen Rat.
Vertaling
1. Koor
In al mijn daden
vraag ik raad aan de Allerhoogste,
die alles kan en heeft;
hij moet me bij alle dingen,
om ze te laten slagen,
zelf met raad en daad bijstaan.
2. Aria (tenor)
Of het nu vroeg of laat is,
al mijn moeite betekent niets,
mijn bezorgdheid is tevergeefs.
Met alles wat mij betreft
mag hij doen wat hij wil,
ik laat het over aan zijn genade.
3. Recitatief (tenor)
Mij kan niets anders overkomen
dan wat hij heeft beschikt
en wat heilzaam voor me is;
ik aanvaard het zoals hij het geeft,
wat hij van me wenst,
dat kies ik ook.
4. Aria (tenor)
Ik vertrouw op zijn genade,
die mij tegen alle schade,
tegen al het kwaad beschermt.
Als ik naar zijn wetten leef,
zal niets mij verwonden,
zal er niets ontbreken wat nuttig voor me is.
5. Recitatief (alt)
Moge hij mij van mijn zonden
in genade verlossen,
mijn schuld doorstrepen!
Hij zal over mijn misdaden
niet meteen zijn oordeel uitspreken
en nog geduld hebben.
6. Aria (alt)
Als ik laat ga slapen,
vroeg weer ontwaak,
als ik lig of verder trek,
in zwakheid en in boeien,
bij wat me ook overkomt,
zijn woord troost mij.
7. Duet (sopraan, bas)
Als hij het heeft besloten,
dan wil ik onverdroten
mijn lot op me nemen!
Geen enkel ongeluk
zal te zwaar voor me zijn,
ik zal het doorstaan.
8. Aria (sopraan)
Aan hem heb ik mij overgegeven,
ik zal sterven en leven
wanneer hij het me opdraagt.
Of het nu vandaag is of morgen,
ik laat het hem beschikken;
hij kent de juiste tijd.
9. Koraal
Wees dus gerust, ziel,
en vertrouw alleen op hem
die je heeft geschapen;
wat er ook gebeurt,
je Vader in de hemel
weet bij alles raad.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 4 mei 2023
-
- Opnamedatum
- 20 juni 2022
-
- Locatie
- Philharmonie, Haarlem
-
- Viool en leiding
- Shunske Sato
-
- Sopraan
- Isabel Schicketanz
-
- Alt
- Franz Vitzthum
-
- Tenor
- Thomas Hobbs
-
- Bas
- Wolf Matthias Friedrich
-
- Ripiënisten sopraan
- Lauren Armishaw, Marta Paklar
-
- Ripiënisten alt
- Sofia Gvirts, Bernadett Nagy
-
- Ripiënisten tenor
- Adriaan de Koster, João Moreira
-
- Ripiënisten bas
- Matthew Baker, Pierre Guy Le Gall White, Jaap van der Wel
-
- Viool 1
- Sayuri Yamagata, Kano Imada, Femke Huizinga
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit, Lucia Giraudo, Annelies van der Vegt
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Deirdre Dowling
-
- Cello
- Lucia Swarts, Barbara Kernig
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Hobo
- Ivan Podyomov, Rodrigo Lopez Paz
-
- Fagot
- Benny Aghassi
-
- Klavecimbel
- Siebe Henstra
-
- Orgel
- Leo van Doeselaar
-
- Regie en beeldmontage
- Bas Wielenga
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Pim van der Lee, Lilita Dunska
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Martijn Struijf, Jesper Blok, Rob van der Gragt, Matthijs Notten, Lisa Xiu Kok
-
- Licht
- Zen Bloot, Dirk Zijlstra, Nick Fadieiev
-
- Grip
- Rinco Ederveen, Ferenc Soeteman
-
- Settechniek
- Justin Mutsaers
-
- Datahandling
- Jesper Blok
-
- Assistent audioregie
- Marloes Biermans
-
- Productie concert
- Marco Meijdam
-
- Productie opname
- Marieke de Blaay
-
- Met steun van
- MWH4impact
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!