Vioolpartita nr. 2 in d klein
BWV 1004 uitgevoerd door Shunske Sato
Oude Dorpskerk, Bunnik
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Latente polyfonie
De bekendste van Bachs vioolsolo's bezwijkt bijna onder zijn wellicht meest imposante stuk
Een blik op de delen van Bachs Partita in d klein onthult weinig over het wonder dat de luisteraar te wachten staat: vier dansen – gebruikelijk in een barokke suite – gevolgd door een Chaconne. Die laatste vorm, een variatiereeks op een statige dans, was in Bachs tijd eigenlijk al uit de mode, maar het zou niet de eerste keer zijn dat de componist een muzikaal archaïsme een tweede leven gaf, denk maar aan de viola da gamba.
Maar dan de noten zelf: een grandioze architectuur, ongeziene muzikale spaarzaamheid en een even helse als dankbare klus voor de violist. Van de vier ‘gewone’ delen zijn de drie snelle het eenvoudigst. De Allemande en de Gigue zijn zelfs volledig eenstemmig, terwijl Bach pas in de Courante een begeleidende baslijn suggereert. In de Sarabande is de harmonie nadrukkelijker aanwezig, terwijl het ritme al vooruit wijst naar de Chaconne. Als die uiteindelijk losbarst is het hek in alle opzichten van de dam. Maar liefst 64 keer levert een figuur van vier dalende noten de basis voor capriolen die in virtuositeit en complexiteit al het andere in Bachs verzameling ver overstijgt. Een ontroerende passage in majeur is een rustpunt, waarop de achtbaan verder raast. Componisten als Mendelssohn, Schumann, Busoni, Brahms en vele anderen voelden ook de kracht van de Chaconne, maar leken niet altijd raad te weten met Bachs plan. Niet zelden voorzagen zij de vioolpartij van een (klavier)begeleiding, om de latente harmonieën expliciet te maken. Maar deze ‘barokke’ uitvoering bewijst opnieuw: Bach houdt stand als minimalist.
Zes sonates en partita’s voor viool solo, BWV 1001-1006
‘Sei solo’… je bent alleen? In een tijd zonder ‘autocorrect’ was spelling vooral een kwestie van gevoel, zeker in een andere taal. Maar wat als Bach nu eens expres níet ‘Sei soli’ boven zijn zes vioolsolo’s schreef? Wat als hij zijn solist wilde waarschuwen voor hij hem het podium op stuurde met slechts een strijkstok, vier snaren en enkele van zijn allermoeilijkste stukken in het hoofd? Ze passen in een schitterende traditie van Westhoff, Biber, Matteis, Schop en anderen, maar meer dan op virtuositeit mikt Bach op een interioriteit, een theoretisch spel met de onmogelijkheid van echte meerstemmigheid op één melodie-instrument. Bach begreep namelijk feilloos hoe ons brein uit klanken zelf muziek maakt. En hij was zich bewust van het gewicht van zijn werk: het schoonschrift-exemplaar van de sonates en partita’s uit 1720 noemde hij ‘Boek 1’, met wellicht de Cellosuites en de nu eenzame Fluitpartita als een zorgvuldig gepland vervolg in het verschiet. Polyfonie in je eentje, je kunt er met je hoofd nauwelijks bij.
- BWV
- 1004-II
- Titel
- Vioolpartita nr. 2 in d klein
- Instrument
- viool
- Genre
- kamermuziek
- Serie
- Zes vioolsonates en -partita's
- Jaartal
- ca. 1720
- Stad
- Köthen, Weimar
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 2 september 2016
-
- Opnamedatum
- 28 november 2015
-
- Locatie
- Oude Dorpskerk, Bunnik
-
- Violist
- Shunske Sato
-
- Regie en beeldmontage
- Jonas Sacks
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman, Bastiaan Kuijt
-
- Audiomontage en -mix
- Guido Tichelman
-
- Camera
- Jonas Sacks, Ype Poortinga
-
- Licht
- Ype Poortinga
-
- Geluidsnabewerking interview
- Chris Everts
-
- Productie
- Imke Deters
Vioolpartita nr. 2 in d klein
Van deze Vioolpartita nr. 2 zijn twee opnamen voor All of Bach gemaakt. Bekijk ook de andere opname.
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!