Widerstehe doch der Sünde
BWV 54 uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging
onder leiding van Lars Ulrik Mortensen
Geertekerk, Utrecht
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Teksten
Teksten
Credits
Credits
Compact en beeldend
Bach gooide waarschijnlijk hoge ogen met deze cantate tijdens zijn eerste officiële zondag als concertmeester in Weimar
Lang werd gedacht dat deze cantate incompleet was. Er zijn slechts drie delen: twee aria’s met in het midden een recitatief. Toch is het een mooi geheel. Dat er dan ook helemaal niks mist, werd duidelijk toen in 1970 een librettobundel van Georg Christian Lehms uit 1711 werd teruggevonden, met daarin de tekst die Bach voor deze cantate gebruikte. Ook de bestemming van het stuk werd toen duidelijk. Lehms geeft aan dat de tekst bedoeld was voor zondag Oculi, de vierde zondag voor Pasen en niet voor de vierde zondag na Trinitatis, zoals tot die tijd werd aangenomen. Zondag Oculi valt in de vastentijd, in Leipzig klonken dan geen cantates, maar in Weimar wel. De eerste uitvoering van Widerstehe doch der Sünde was dus waarschijnlijk al op 4 maart 1714 in Weimar. Twee dagen daarvoor was Bach officieel benoemd tot concertmeester en zo bewees hij meteen dat hij zijn nieuwe verplichting – maandelijks een nieuw stuk kerkmuziek leveren – zeer goed kon nakomen.
Lehms tekst liegt er niet om: ‘Widerstehe doch der Sünde’, ‘Die Art verrüchter Sünden’ en ‘Wer Sünde tut, der ist vom Teufel’: het gaat hier over het uitdrijven van de duivel. Om in het hiernamaals te komen moet de mens zich verzetten tegen aardse verleidingen, en dat valt niet mee. Het stuwende ritmische patroon in de eerste aria, gecombineerd met de spannende harmonieën en een langdurig stijgende melodische lijn, duiden althans op een hoop gezwoeg. Het recitatief maakt duidelijk wat ons te wachten staat als we niet slagen: het graf, vergezeld van zeer laag dreunende noten, en het scherpe zwaard, waarmee Bach ons om de oren kletst. De tweede aria schetst daarentegen het rooskleurige toekomstbeeld als we ons verzetten tegen het kwaad: de duivel maakt zich met rasse schreden uit de voeten, op de hielen gezeten door louter snelle noten. Het kan niet anders of Bach heeft met dit werk hoge ogen gegooid.
- BWV
- 54
- Titel
- Widerstehe doch der Sünde
- Instrument
- alt
- Genre
- cantates
- Jaartal
- 1714
- Stad
- Weimar
- Tekstdichter
- Georg Christian Lehms
- Bestemming
- zondag Oculi (de vierde zondag voor Pasen), zevende zondag na Trinitatis
- Eerste uitvoering
- 4 maart 1714
- Bijzonderheden
- De eerste aria gebruikte Bach in de Markus-Passion, BWV 247, als Falsche Welt, dein schmeichelnd Küssen
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
1. Arie (Alt)
Widerstehe doch der Sünde,
sonst ergreifet dich ihr Gift.
Lass dich nicht den Satan blenden;
denn die Gottes Ehre schänden,
trifft ein Fluch, der tödlich ist.
2. Rezitativ (Alt)
Die Art verruchter Sünden
ist zwar von aussen wunderschön;
allein man muss
hernach mit Kummer und Verdruss
viel Ungemach empfinden.
Von aussen ist sie Gold;
doch, will man weiter gehn,
so zeigt sich nur ein leerer Schatten
und übertünchtes Grab.
Sie ist den Sodomsäpfeln gleich,
und die sich mit derselben gatten,
gelangen nicht in Gottes Reich.
Sie ist als wie ein scharfes Schwert,
das uns durch Leib und Seele fährt.
3. Arie (Alt)
Wer Sünde tut, der ist vom Teufel,
denn dieser hat sie aufgebracht.
Doch wenn man ihren schnöden Banden
mit rechter Andacht widerstanden,
hat sie sich gleich davon gemacht.
Vertaling
1. Aria (alt)
Weersta toch de zonde,
anders krijgt haar gif je te pakken.
Laat Satan je niet verblinden;
want zij die Gods eer schenden
worden getroffen door een vloek die dodelijk is.
2. Recitatief (alt)
De aard van de goddeloze zonden
is weliswaar van buiten wonderschoon;
maar daarna moet je
met verdriet en ergernis
veel ongeluk ervaren.
Van buiten is het een gouden soort,
maar als je verder gaat,
zie je alleen maar een lege schaduw
en een witgepleisterd graf.
Het lijkt op de appels van Sodom
en wie zich ermee afgeeft
zal het koninkrijk van God niet bereiken.
Het is als een scherp zwaard
dat ons lichaam en onze ziel doorklieft.
3. Aria (alt)
Wie zonde begaat is van de duivel,
want die heeft de zonde in de wereld gebracht.
Maar als je haar ellendige ketenen
met ware vroomheid weerstaat,
dan maakt ze zich meteen uit de voeten.
vertaling © Ria van Hengel
Credits
-
- Publicatiedatum
- 4 juli 2014
-
- Opnamedatum
- 1 februari 2014
-
- Locatie
- Geertekerk, Utrecht
-
- Klavecimbel en leiding
- Lars Ulrik Mortensen
-
- Alt
- Maarten Engeltjes
-
- Viool 1
- Shunske Sato, Sayuri Yamagata, Anneke van Haaften
-
- Viool 2
- Pieter Affourtit, Paulien Kostense, Annelies van der Vegt
-
- Altviool
- Staas Swierstra, Femke Huizinga
-
- Cello
- Lucia Swarts, Richte van der Meer
-
- Contrabas
- Robert Franenberg
-
- Kistorgel
- Siebe Henstra
-
- Productie concert
- Marco Meijdam, Imke Deters
-
- Productie
- Frank van der Weij
-
- Cameraregie
- Lucas van Woerkum
-
- Director of photography
- Sal Kroonenberg
-
- Camera
- Sal Kroonenberg, Jorrit Garretsen, Robert Berger, Benjamin Sparschuh
-
- Montage
- Lucas van Woerkum, Frank van der Weij
-
- Muziekopname
- Leo de Klerk
-
- Licht
- Roel Ypma
-
- Assistent belichter
- Chris Uitenwijk
-
- Productie-assistentie
- Zoë de Wilde
-
- Partituurcoaching
- Jan Van den Bossche
-
- Make up
- Marloes Bovenlander, Jamila el Bouch
-
- Stagiars camera
- Izak de Dreu, Indy Hamid
-
- Assistent muziekregisseur
- Mieneke van der Velden
-
- Geluids-assistenten
- Jaap van Stenis, Gilius Kreiken, Jaap van Firet
-
- Data handler
- Joep Bannenberg
-
- Muziekmontage en mixage
- Leo de Klerk, Frank van der Weij
-
- Muziekmontage assistent
- Martijn Snoeren
-
- Kleurcorrectie
- Petro van Leeuwen
-
- Interviews
- Onno van Ameijde
-
- Met dank aan
- Rob van Stek
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!