Fantasia super: Christ lag in Todesbanden
BWV 695 uitgevoerd door Dorien Schouten
Bovenkerk, Kampen
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Ingetogen vreugde
De koraalmelodie duikt op waar je hem niet verwacht
Deze orgelversie van het paaslied Christ lag in Todesbanden toont ingetogen vreugde. Het stuk begint als een tweestemmige inventie, een duet in imitatie tussen sopraan en bas. De twee stemmen beginnen met een versierde vorm van de originele koraalmelodie. En dus vraag je je meteen af: wat volgt? Een derde en vierde stem in imitatie van de eerste twee? De koraalmelodie in lange onversierde noten? En zo ja, waar dan? Veel luisteraars – zowel in Bachs eigen tijd als vandaag – zullen verwachten dat het koraal spoedig zal verschijnen in lange noten in het pedaal.
Bach verrast ons hier met iets anders. Hij schuift de koraalmelodie bijna ongemerkt als derde stem tussen de hoge en lage partij in, precies zoals een zangstem inzet na een instrumentale inleiding. Er is weinig bewerking nodig om van deze orgelversie een aria te maken (zoals in de Schübler-Choräle, BWV 645-650, waarin het omgekeerde gebeurde met aria’s uit een aantal kerkcantates). Je kunt de koraalmelodie vrijwel zonder problemen meezingen.
Toch is het zeker niet gek om de originele melodie in het pedaal te verwachten. Sterker nog, er bestaat een versie van dit stuk, BWV 695a, waarin de koraalmelodie daar inderdaad klinkt. Of die versie ook van Bach zelf is, is niet zeker. Belangrijker is dat het stuk dus al in Bachs tijd in twee versies circuleerde, waarschijnlijk juist omdat een koraalmelodie in de bovenste of onderste stem gebruikelijker was.
Kirnbergerschen Sammlung, BWV 690-713
Bach heeft veel van zijn composities gekoesterd. Hij zorgde dat ze werden gebundeld of gerecycled en als het even kon werden uitgegeven. Maar er zijn ook stukken die achter het net visten. Zoals de vierentwintig vroege orgelcomposities die bekend geworden zijn als de Kirnbergerschen Sammlung. We danken de overlevering van deze werken aan Bachs student Johann Kirnberger, die na de dood van zijn leermeester onder meer vierentwintig orgelcomposities verzamelde. Wat het meest opvalt aan deze collectie is het gebrek aan samenhang. De enige overeenkomst is dat alle werken zeer waarschijnlijk stammen uit de periode vóór 1710.
- BWV
- 695
- Titel
- Fantasia super: Christ lag in Todesbanden
- Instrument
- orgel
- Genre
- orgelwerken
- Serie
- Kirnbergerschen Sammlung (orgel)
- Jaartal
- vóór 1710
- Stad
- Mühlhausen of Weimar
- Bijzonderheden
- Soms wordt betwijfeld of dit werk van Bach is.
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 12 mei 2017
-
- Opnamedatum
- 1 oktober 2015
-
- Locatie
- Bovenkerk, Kampen
-
- Organiste
- Dorien Schouten
-
- Orgel
- Reil-Koororgel
-
- Regie
- Jan Van den Bossche, Hanna Schreuders
-
- Camera
- Maarten van Rossem, Gijs Besseling
-
- Muziekopname, montage en mix
- Guido Tichelman
-
- Beeldmontage en interview
- Gijs Besseling
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!