Das Wohltemperirte Clavier I nr. 8 in es klein
BWV 853 uitgevoerd door Bart Jacobs
in zijn huis in Eikevliet, België
Achter de muziek
Verhaal
Verhaal
Achtergrondvideo's
Achtergrondvideo's
Credits
Credits
Pragmatisch
Technisch meesterschap en ongekende expressiviteit gaan hier hand in hand
Op het idyllische platteland ten zuiden van Antwerpen woont organist en klavecinist Bart Jacobs. Van de nog resterende delen van het eerste boek van Das Wohltemperirte Clavier koos hij voor de Prelude en fuga in de ongebruikelijke toonaard es klein. Het is een toonsoort die in de barok nauwelijks voorkomt, maar die gezien de opzet van Bachs project natuurlijk niet kon ontbreken. Het leverde overigens een van de meer uitgebreide en ambitieuze bijdragen aan de bundel op.
De Prelude is een erg gedragen stuk met prachtige versieringen. Bart Jacobs noemt het een “tombeau-achtige treurmars”. De puls van de driekwartsmaat is steeds aanwezig en de sfeer is inderdaad zwaarmoedig. Deze Prelude bestond reeds in een eerdere versie in het pedagogische klavierboekje dat Bach voor zijn oudste zoon Wilhelm Friedemann gecompileerd had.
De relatie met de Fuga is niet erg duidelijk. Het vermoeden bestaat – ook bij Bart Jacobs – dat Bach voor de Fuga in es klein, gewoon een bestaande fuga in d heeft genomen en daar de nodige kruizen (6) aan heeft toegevoegd, waardoor het stuk in dis klein kwam te staan. En dat klinkt hetzelfde als es klein. Bach kon ook heel pragmatisch zijn.
De driestemmige Fuga is overigens een van de meer doorwrochte en strikt opgebouwde van het hele Wolhtemperirte Clavier. Bach onderwerpt het zeer klassieke, haast archaïsche thema aan een heel scala van contrapuntische technieken. En zo wordt nog maar een keer duidelijk hoe bij Bach het technische meesterschap en de ongekende expressiviteit moeiteloos hand in hand gaan.
Das Wohltemperirte Clavier, BWV 846-893
48 klavierstukken in alle 24 toonsoorten: dat was het soort uitdaging waar Bach van genoot. In elk van de twee delen van het Wohltemperirte Clavier bracht hij 24 keer het muzikale koppel prelude en fuga samen, twaalf in mineur, twaalf in majeur. In de preludes liet hij zijn fantasie de vrije loop, om in de fuga’s zijn mathematische hoogstandjes te verrichten. In tegenstelling tot de ijzeren discipline waarmee Bach zich voor zijn kerkelijke composities moest inzetten, kon hij zich hier overgeven aan intellectuele Spielerei zonder klemmende deadlines.
Het eerste deel van het Wohltemperirte Clavier stamt uit 1722, maar bevat muziek die deels al in de vijf jaar daarvoor werd geschreven. De ontstaansgeschiedenis van deel twee is minder helder: pas rond 1740 stelde hij dit tweede manuscript samen, maar opnieuw dateert een deel van de erin opgenomen preludes en fuga’s uit een veel eerdere periode. De doelgroep van deze verzameling stukken omschreef Bach zelf als volgt: ‘Zum Nutzen und Gebrauch der Lehr-begierigen Musicalischen Jugend, als auch dere in diesem studio schon habil seyenden besonderem ZeitVertreib.’ (‘Zowel ter lering van de ijverige muzikale jeugd als ter vermaak van de in deze materie al onderlegden.’)
- BWV
- 853
- Titel
- Prelude in es klein en fuga in dis klein
- Bijnaam
- nr. 8 uit Das Wohltemperirte Clavier I
- Instrument
- klavecimbel
- Genre
- klavierwerken
- Serie
- Das Wohltemperirte Clavier I
- Jaartal
- 1722 of eerder
- Stad
- Köthen (of Weimar?)
Met steun van
Prins Bernhard Cultuurfonds
Achtergrondvideo's
Teksten
Origineel
Vertaling
Credits
-
- Publicatiedatum
- 9 februari 2018
-
- Opnamedatum
- 23 maart 2017
-
- Locatie
- Eikevliet, België
-
- Klavecinist
- Bart Jacobs
-
- Klavecimbel
- Andreas Kilström (2009) naar I. Couchet, Antwerpen (ca. 1650)
-
- Regie
- Jan van den Bossche, Hanna Schreuders
-
- Muziekopname
- Guido Tichelman
-
- Camera en interview
- Gijs Besseling
-
- Montage
- Augustine Huijsser
-
- Productie
- Jessie Verbrugh
-
- Met steun van
- Prins Bernhard Cultuurfonds
Ontdek
Help ons All of Bach te voltooien
Een groot deel moet nog opgenomen worden voordat het gehele oeuvre van Bach online staat. Dit redden we niet zonder financiële steun van donateurs. Help ons de muzikale nalatenschap van Bach te voltooien en steun ons met een gift!